Wie wordt de nieuwe lijsttrekker van de PvdA? Lodewijk Asscher stopt als lijsttrekker van de PvdA. Vlak voordat het debat over de toeslagenaffaire los gaat barsten in Den Haag. Met als grote vraag: welke koppen gaan er dit keer rollen? Die van Mark Rutte? Wouter Koolmees? Eric Wiebes? Het hele kabinet? Niemand, omdat het corona-tijd is? Twijfel, omdat eigenlijk de hele Kamer schuld heeft? Enfin, met al die vragen in de zak wil ik in deze column een paar woorden wijden aan de PvdA. De Partij van de Arbeid. Met de hoop dat Amsterdam na Femke Halsema het burgemeestersambt van de stad gunt aan Lodewijk Asscher, aan wie de stad veel te danken heeft.

De PvdA bestaat over een kleine maand 75 jaar en kent een lange geschiedenis van markante koppen. Wat daarbij opvalt is dat die koppen onderling behoorlijk verschillen. En de vraag is: wie volgt? Wie gaat de PvdA de komende tijd trekken? En is die nieuwe persoon in staat de PvdA nieuw leven in te blazen? Een kleine rondgang in de geschiedenis, waarbij ik achter elke persoon het effect voor de PvdA markeer.

Vakbondsmensen. Als ik aan ‘echt PvdA’ denk, dan denk ik aan vakbondsmensen. Mannen die opkomen voor het recht van de armen. Knokken. Microfoons en luidsprekers. Stakingen en straatprotesten. Gebalde vuisten en stemverheffing. Joop den Uyl (+) popt dan als eerste op, direct gevolgd door de wat mildere versie in Wim Kok. Het hoorde misschien bij die tijd. Dit deel van PvdA verdween symbolisch toen Wim Kok (+) na zijn politieke carrière als commissaris bij grote bedrijven ging werken (en goed geld verdiende), waar hij zich in de politiek juist tegen had verzet.

Sterke kop. Een totaal andere PvdA-beleving gaven Diederik Samsom (+) en Wouter Bos (+). Samson had voor Greenpeace gewerkt, terwijl Bos juist voor Shell had gewerkt. Het maakte niet zo uit. Allebei een goed gebouwd lijf en krachtige kaak. Ze konden allebei met een vriendelijke glimlach toch vastberadenheid uitstralen. Daarmee waren ze geliefde mensen die veel kiezers achter zich wisten te scharen.

Sociaal. De sociale tak van de PvdA kent ook een aantal representanten. Job Cohen (-) schaar ik daar graag onder, de man van het kopje thee die eigenlijk nooit zijn draai heeft kunnen vinden in Den Haag. Terwijl Amsterdam hem juist zo goed af ging. En ook Lodewijk Asscher (-) schaar ik onder deze groep. Want hoewel hij in Amsterdam werd geroemd om zijn zakelijke en resultaatgerichte kant en hoewel twee van oorsprong Turkse PvdA-ers vanwege zijn harde integratiebeleid uit de PvdA stapten, komt hij op mij toch vooral over als een sociale wat zachte man die non-verbaal vooral innemend en pleasend is.

Staatsman. Je zou het zomaar vergeten, maar onze Willem Drees (+) was ook een PvdA-er. Van voor mijn tijd, maar wat ik van hem gelezen heb wijst op een groot staatsman. Misschien dat Joop den Uyl nog wat bij hem in de buurt kon komen.

Hoe nu verder? De PvdA zal toch moeten komen met een naam van iemand die al een bewezen staat van dienst heeft. Ook gezien de korte tijd tot de verkiezingen. Een paar opties.

Uit de Tweede Kamer. Op basis van bovenstaande opsomming lijkt het me niet wijs om een sociaal gezicht te benoemen. Om die reden denk ik dat het onverstandig is om nummer 2 van de 2021-lijst Lilian Ploumen naar voren te schuiven, hoezeer Limburg ook haar kandidatuur promoot. Natuurlijk kun je je vragen stellen bij de typering ‘sociaal’. Net als Asscher is het iemand die zich behoorlijk vast kan bijten. Fel kan zijn. Een rode Opzij-vrouw. Zij heeft als geen ander voor vrije abortus gestreden. Maar net als Asscher zie ik tegelijkertijd een vrouw zonder veel stemverheffing. Zonder een vuist zoals Joop den Uyl of krachtig voorkomen a la Sigrid Kaag of Annemarie Jorritsma. Terwijl zij inhoudelijk gezien goede papieren heeft. Wat nog zou kunnen helpen is de vrouwen-bonus. Er zijn nou eenmaal veel vrouwen die graag een vrouw in het zadel helpen. Met de stille hoop dat er ooit een vrouw premier zal worden. Khadija Arib dan, nummer 3 van de 2021-lijst? Net als Aboutaleb van oorsprong Marokkaan. Als Kamervoorzitter zit ze uitstekend op haar plek. En ik denk dat ze daar gewoon moet blijven zitten. De enige Kamerleden die verder in beeld zouden kunnen komen zijn Attje Kuiken (43, nummer 5 van de 2021-lijst) en Henk Nijboer (37, nummer 4). Ze hebben allebei al een flinke staat van dienst als Tweede Kamerlid. Maar de vraag is of ze voldoende kaliber hebben om nu al te pieken als lijsttrekker. Ik gun het ze dat ze meer profiel krijgen. En dat moet aardig lukken als Ploumen doorschuift en Arib Kamervoorzitter blijft. Aardig detail is dat Kuiken en Nijboer op de 2017-lijst nummer 6 en 7 stonden. Nijboer is Kuiken dus voorbij gesneld op de 2021-lijst. Maar goed, dat zegt niet alles.

Uit de Burgemeesters. De PvdA heeft immers als residu uit vervlogen tijden nog altijd meer dan 70 burgemeesters. De meest bekende is Achmed Aboutaleb, de burgemeester van Rotterdam. Hij heeft daar hoog aanzien, is geliefd. De vraag is of hij Rotterdam wil inleveren voor Den Haag. Hij is net beëdigd voor zijn derde termijn, dus echt logisch is het niet. En zoals eerder geconstateerd, de stap van burgemeester van een grote stad naar Den Haag valt niet altijd gelukkig. Het zou me verbazen en als hij het al doet dan is het uit verantwoordelijkheid. Of – om met CDA-er Maxime Verhagen te spreken – ‘ik houd van onze partij en ik geloof in deze partij’. Sharon Dijksma zou wel een goeie zijn. Maar ja, die is net een blauwe maandag aan de slag als burgemeester van Utrecht. Weinig kans dat ze dat nu achter zich wil laten. Misschien later nog eens. Ton Heerts, burgemeester van Apeldoorn, zou ook kunnen. En Achmed Marcouch, burgemeester van Arnhem. Zijn ster is snel gerezen in PvdA-land. Hij kreeg lovende recensies. Maar Marcouch staat niet op de 2021-lijst. En hij wil niet. Zegt hij.

En verder. Binnen het PvdA bestuur zitten geen bekende namen en ook in Eerste Kamer en Europarlement geen prominenten. Hoewel. Vakbondsvrouw Agnes Jongerius is er ook nog steeds. Maar met haar 60 jaar denk ik dat de PvdA haar niet vraagt. Of hooguit als tussenpaus. En Frans Timmermans komt er echt niet voor terug uit Europa. Dat is jammer, want bij de Euro-verkiezingen zorgde hij als ‘Spitzenkandidat’ voor de nodige stemmen. En hij is nogal geliefde binnen de PvdA.

Vooralsnog denk ik dat het toch maar Lilian Ploumen wordt. Maar het zou me verbazen als de PvdA onder haar aan zetels wint. We gaan het zien. Ik heb me al vaker zwaar vergist. Met name toen ik dacht dat de studentikoze Mark Rutte niks zou worden als premier. Studentikoos is hij nog steeds, maar wel stevig in het zadel.

De lijsttrekker van de PvdA
Tagged on: