Ons taaltje kent van die krengetjes waar je langs moet. Er op, er over, er door maar in ieder geval er langs. Alsdan is er zo eentje. Vroeger waren ze nog leep. Toen gebruikten ze alsdan als woord. ‘Alsdan zullen we elkander ontmoeten’ enzo. Waarschijnlijk – een aanduiding die betekent: let op, hij gaat weer wat verzinnen – bedoelden ze daarmee een samenvatting te geven van de zin: ‘ Als ik het weer mee heb en een lift kan krijgen op de postkoets die momenteel stil staat omdat het paard ziek is, dan etc.’ Gewoon alsdan.

Maar individualiteit deed zijn intrede, ook in de taal. En daarom, en alleen daarom, werden ‘als’ en ‘dan’ uit elkaar gehaald. Een straf voor iedere scholier, want wanneer gebruik je nou ‘als’ en wanneer ‘dan’? En om een spa dieper te gaan: waarom slagen wij er als enige taalgroep in de wereld (komtie weer met zijn ruime omtrekkende beweging) in om het zo vreselijk en nodeloos ingewikkeld te maken? Ik heb het voorrecht gehad om buiten onze grens te wonen. Er komt dan vanzelf een dag dat iemand iets van de Nederlandse taal probeert te begrijpen als zij zich een dag in ons huishouden mengt. Kijk, het verschil tussen ‘bank om te bezitten’ en ‘bezit om te ‘banken” is nog wel uit te leggen. En ‘boer op de grond’ en ‘boer uit de mond’ ook nog wel. Maar nu je er toch bent: er zijn grenzen; probeer jij er maar eens uit te komen dat er een stuk of negen betekenissen te geven zijn aan het woord ‘er’ (afgeleid van het werkwoord ‘ergeren’). Een nachtmerrie voor buitengaanders. Vervolgens heb je dan nog wat colletjes van de 3e categorie als ‘kofschip/fokschaap’, sterke en zwakke werkwoorden, de aselecte trekking der bepaalde lidwoorden en de keuze uit verkleinwoorden met je, tje of pje. Wij Nederlanders passen ze op gevoel toe en meestal gaat dat wel goed. Arme inburgeraars die onze taal meester moeten worden.

En als er dan nog iets voor te zeggen is he. Enige logica. Zo van ‘als’ gebruik je bij alle vergelijkingen waar ‘dan’ dan niet gebruikt kan worden. En ‘dan’ gebruik je bij ongelijkwaardige vergelijkingen, zoals kleiner dan en groter dan. Dus niet bij ‘even groot dan’, maar wel bij ‘even groter dan’. En als je dan Dan heet en als judoka – sterk als een reus – de zoveelste dan hebt behaald dan wordt het alsdan toch wat ingewikkeld ? Ja, leuk toch?