Je hebt spreekwoorden die letterlijk iets hebben van een uitdrukking. Ik ken mensen die overal hun plasje over doen met een spreekwoord of een gezegde. Dan wordt het een uitdrukking. Het verstikt het gesprek. ‘Ja joh, boontje komt om zijn loontje’ resoneert het dan. Ik denk dat vooral de generatie boven ons er veel gebruik van maakte. Enne, hoezo ‘spreekwoorden’? Het zijn spreekzinnen. En bovendien, wat heb je nog voor andere woorden? Schrijfwoorden? Het lijkt me dat spreekwoorden en schrijfwoorden twee kanten van dezelfde woorden zijn. Enfin, ik ben waarschijnlijk de enige die zich daar sappel over maakt.

Tegenwoordig kom ik vrij weinig spreekwoorden tegen, maar des te meer stopwoorden. En dan niet stopwoorden waarmee de discussie wordt ontbonden, maar stopwoorden die als plaksel de stiltes moeten vullen. Stilte is voor veel mensen en zeker voor jonge mensen saai en bedreigend, zo lijkt het wel. En dus hoor je op jongerenzenders voortdurend wijsjes, blurpjes, korte teksten, slogans en kreten. Allemaal bedoeld om je continue bij de les te houden. Je zou eens in de verleiding komen in de stilte weg te lopen voor een watsep of een twiet.

Trendwoorden en trenduitdrukkingen zijn gelukkig van alle tijden. Vroeger zeiden we ‘gaaf’ en ‘gas’. De laatste jaren hoor ik ‘cool’, ‘vet’, ‘lauw’ en de kids komen vrijwel wekelijks weer met een nieuwe toevoeging. Interessant dat de tegenwoordige woorden die ik net beschreef, uit een culinair kookboek lijken te komen. Koken en kupkeeks zijn nogal in, dus wie weet. De laatste die ik hoorde is het kleurtje van de kupkeek: vaal.

Ik mag graag aan de haal gaan met spreekwoorden. Ooit had ik een collega – een medicus met wat vervlogen statuur – die Goedhuis heette. Elke keer als ik hem zag dan dacht ik aan   ‘Huis goed huis’, een verwijzing naar ‘Home sweet home’. Wat ik een hele leuke vindt is ‘zoals de ouden zongen, piepen de jongen’ die ik verbogen heb in ‘als de ouden zongen, waarom piepen dan de jongen’ (voor deze grap moet je het zangzaad van tieners in traditionele kerken een beetje kennen). ‘Vrijheid, blijheid’ is denk ik een uitdrukking uit Friesland. En in verkiezingstijd zijn er heel wat boeren die kiespijn hebben. Zeker boer Koekoek in zijn tijd. En zo is er altijd wel wat te grinniken en te mijmeren over uitdrukkingen!