Defensie is net als Ontwikkelingssamenwerking trendgevoelig. Of liever gezegd: nutsgevoelig. En dat komt doordat het wat verder van ons bed af is. Verkeer, Zorg, Veiligheid, Milieu, Binnenlandse zaken en Onderwijs zijn allemaal zaken waar we persoonlijk mee te maken hebben. Daar hebben we geld voor over met elkaar. Maar Defensie is zo’n pot waar alleen maar geld in lijkt te verdwijnen. En dan ook nog een keer met grote, dorstige, bedragen in één keer. Een militaire NH-90 helikopter kost 50 miljoen euro. Daarvan heeft Nederland er vorig jaar 20 besteld. Een onderzeeër kost een miljard euro. We hebben er vier die de komende jaren vervangen moeten worden. En wat een slepende toestanden rond het Nationaal Hoofdpijn Dossier JSF. Maar goed, die krengen kosten ook ruim 100 miljoen euro. Per stuk dan hè. Bij zulke bedragen hebben wij zunige Nederlanders al snel zo iets van ‘Ja, hallo. Overal bezuinigen en ondertussen zo’n peperduur vliegtuig kopen’. Tel dat op bij graaiende bankiers, bonussen voor ex-politici etc. etc. en je hebt de rapen gaar.
Maar tijden kunnen veranderen. En daarvoor heb je een momentum nodig. Een 9/11-achtige gebeurtenis die er in hakt en waarbij iedereen opeens verlangt naar bescherming en veiligheid, wat het ook kost. Het lijkt er op dat dat momentum zich nu heeft aangediend. VS en EU hebben Rusland bestraft. Met waarschijnlijk de verwachting cq de hoop dat Rusland daarvan onder de indruk zal zijn en eieren voor zijn geld zal kiezen. Maar de tijden zijn veranderd. Het gezag van papa Joe wordt mondiaal niet meer erkend. En het woord ‘sancties’ staat wel stoer, maar als je naar de inhoud van de sancties kijkt dan zie je meteen het grote probleem. De sancties op energiegebied betreffen alleen de olie en van dat gebied mag op slechts een drietal onderdelen niet zonder toestemming technologie worden geleverd aan Rusland. Het gas wordt angstvallig buiten beeld gelaten. En met reden. 26 miljoen Europese huishoudens zijn afhankelijk van Russisch gas. Daarmee heeft Putin een belangrijk machtsmiddel in handen. Europa heeft alle reden Rusland te vriend te houden.
Dat geldt niet voor de VS. In de Tweede Wereldoorlog vriend van Rusland. Daarna werd de relatie kouder, de zogenaamde Koude Oorlog. En inmiddels zijn de gemoederen dus verhit. En Europa? Europa wordt gemangeld tussen zijn bondgenootschap met VS en NAVO enerzijds en de afhankelijkheden met halfbroer Rusland anderzijds. Nederland doet – gegeven die sfeer – een begrijpelijke en evenzeer polder-achtige stap. Het defensiebudget wordt verhoogd met 100 miljoen euro. Naar de VS is het signaal dan ‘Kijk Obama, we willen je vriend zijn, we zien de urgentie van het conflict met Rusland en denken ook aan de andere brandhaarden’. Naar Rusland is het signaal ‘Zeg Putin, we willen je niet kwijt maar je begrijpt natuurlijk wel dat we, gegeven de ruzie die jullie nu met de VS hebben, wat moeten doen aan het defensiebudget om niet weer de kansloze partij te zijn zoals in 1940’.
Ergens heb ik een diep gevoel dat dit allemaal niet nodig is. Waarom kunnen Obama en Putin niet als volwassen jongens om tafel gaan en het conflict over Oekraïne eerlijk uitpraten. Laten ze afspreken dat Obama de Oekraïense regering helpt om het land fatsoenlijk te besturen. Schrijf een eerlijk referendum uit over Oost-Oekraïne – dus niet een halfbakken losse flodder door de separatisten, maar georganiseerd door de Oekraïense regering, zodat helder is waar dat volksdeel bij wil horen. En als Obama dan toch deze kant op komt, laat hij dan zorgen dat de erfenis van de VS in Irak wat verstandiger wordt verdeeld. Stuur daar maar eens wijze mensen – ze hebben me nog niet gevraagd 😉 – heen om te kijken of de regering tot een fatsoenlijke democratische regering kan komen waarbij alle bevolkingsgroepen van de partij zijn. Kortom: ik pleit voor verhoging van het budget voor Preventie, meer nog dan voor verhoging van het budget voor Defensie.