Bij Job wordt ik altijd wat stil. Wat een heftig leven heeft die man gehad en hoe zit het nou met het kwaad dat hem overkomt? Is dat wel eerlijk allemaal? Wordt Job niet onterecht gemangeld in een machtsspel tussen God en satan?

Het begin van de geschiedenis van Job is aan alle kanten mooi. Job was de rijkste man van het Oosten in zijn tijd. Een grootgrondbezitter met megastallen. Hele serie knechten om alles goed te laten draaien. En 10 kinderen die het gezellig met elkaar hadden. De zonen gaven regelmatig een feestje dat dan meteen meerdere dagen duurde. Daarbij werd het hele spul uitgenodigd. Het mooie van Job is dat hij als vader heel intens met zijn kinderen betrokken is. Blijkbaar wordt hij niet uitgenodigd voor hun feestjes, maar elke keer als er weer een feest geweest is dan staat Job de morgen erna extra vroeg op en het eerste wat hij doet is voor elk van zijn kinderen een brandoffer brengen aan God. Met als reden ‘misschien hebben mijn kinderen gezondigd en in hun hart God vaarwel gezegd’. Wow, wat een prachtig voorbeeld. Om zo met je kinderen bezig te zijn en ze voor God te brengen. Wat mij ook treft is de directe link tussen ‘zondigen’ en ‘God vaarwel zeggen’. Blijkbaar is dat een dun lijntje. Dat kleine besluit om iets te doen waarbij je ‘doei God’ zegt. Job wist dat dat grote gevolgen kan hebben.

Van Job wordt meerdere keren gezegd dat hij vroom, oprecht, godvrezend, wijkend van het kwaad is. Dat is een mooie serie eigenschappen op zijn CV. En verklaart ook waarom satan een bloedhekel aan hem heeft. Want al deze eigenschappen en dan met name ‘wijkend van het kwaad’ maken deze Job weinig vatbaar voor de activiteiten van de satan. Job deed zeg maar elke dag de geestelijke wapenrusting aan. Satan kan dat niet uitstaan en als hij weer eens een rondje aarde heeft gedaan en aanschuift op het hemelse appel dan vraagt God hem waar hij vandaan komt. Heb je Job gezien? Ik zie God haast glimmen van trots. Wat een vent hè, die Job. Geniet ik van.  Ja, zegt satan, zo kan ik het ook. Moet je eens kijken hoe Job er bij loopt. Megabedrijf. Porsche onder zijn gat. Dik in de centen. Geslaagde kinderen. Pak het hem maar eens af en hij zegt waar hij altijd tegen geofferd heeft: ‘vaarwel God’. Dan wordt het opletten. God geeft precies de grenzen aan van wat satan mag doen. ‘Al wat Job bezit is in je macht. Alleen tegen hemzelf zul je je hand niet uitstrekken’. Gebiedende wijs. Een sterk woord dat heel duidelijk maakt wie de ‘owner’ in dit verhaal is. God en God alleen. Satan neemt meteen bezit van de ruimte en maait alles weg wat hij tegenkomt. Megastallen, wagenpark en kinderen. Wat Job overhoudt is een paar knechten en zijn vrouw.

En wat doet Job? Hij zegt ‘De Heer heeft gegeven, de Heer heeft genomen, de naam van de Heer zij geloofd’. Job erkent God als degene die alles in Zijn hand heeft. Ik denk dat dat voor ons lastig te pruimen is. We zijn zo gewend aan redelijke zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Dat je binnen grenzen de dingen kunt plannen, regelen, organiseren, manipuleren etc. etc. Het leven in de tijd van Job werd heel erg bepaald door wat hem uit Gods hand toeviel. Geen regen? Geen droogte? Dan geen oogst en dus honger. Dat hield hem dicht bij God en deed hem zijn afhankelijkheid beseffen. Maar een spa dieper ligt denk ik dat Job vroom, oprecht, godvrezend en wijkend van het kwaad was. Hij leefde dicht bij God, kende God en voelde zich ook in deze omstandigheden veilig bij God.

Satan baalt en op zijn volgende appel – waar hij vast niet vrijwillig zal zijn komen opdagen – in de hemel spreekt God met satan op exact dezelfde manier over Job. God heeft ook een ronde over de aarde gemaakt en houdt satan voor dat Job volhardt in zijn vertrouwen op God ‘hoewel jij Mij tegen hem hebt opgezet om hem zonder oorzaak in het verderf te storten’. Bijzonder. Satan mocht binnen grenzen doen wat hij wilde. Maar in essentie gaat het er dus om dat God satan toestemming voor dit alles geeft. Dit gebeurt dus niet buiten God om en dat benoemt God hier ook. Ik vind het moeilijk om het zo te schrijven, maar het komt zo op mij over dat God, door toestemming te geven, aandeel heeft in het lijden van Job. Maar hoe zit het dan met een God die liefde is? Blijkbaar kijkt God verder vooruit en heeft hij andere dingen op het oog dan wij kunnen zien. Weer geeft hij satan ruimte. Meer ruimte. ‘Je mag Jobs gezondheid aanpakken, maar spaar zijn leven’. Weer precies afgebakend hoever satan mag gaan. Satan neemt die ruimte meteen weer in. Job krijgt boze zweren en zijn vrouw zegt ‘volhardt je nog in je vroomheid? zeg God vaarwel en sterf”! Oeps, daar worden twee dingen duidelijk 1. Zijn vrouw komt voor het eerst in beeld in dit verhaal; zij is overspannen geworden van de kaalslag die ook haar leven heeft getroffen. Blijkbaar heeft zij God vaarwel gezegd na zoveel kwaad over haar leven. 2. Ze zegt precies die zin ‘zeg God vaarwel’ waar Job voor zijn kinderen altijd tegen geofferd heeft en die satan graag op Jobs lippen zou leggen. Laat Jobs vrouw zich hier gebruiken door de satan? Is dit de reden dat de satan Jobs vrouw ook niet uit de weg ruimde?

Job reageert heel helder. Buitengewoon helder voor iemand die aan alle kanten jeuk heeft van de zweren. ‘Ben je gek? Zou ik het goede van God aannemen en het kwade niet’? Blijkbaar heeft Job goed door dat God zowel het goede als het kwade bestuurt, in Zijn hand heeft. Het schrijnende is dat dit antwoord hem voor lange, lange tijd verwijdert van zijn vrouw. Zij komt voorlopig niet meer in beeld. Wie wel in beeld komen zijn zijn drie vrienden. Grappig dat ze uit verschillende plaatsen komen. In deze tijd is dat heel normaal dat mijn vrienden dan uit Zwolle, Andijk en Nijverdal komen. Maar toen was het volstrekt normaal dat je vriendenkring zich in je eigen durpie bevond. De drie vrienden zien Job en doen drie mooie dingen. Pareltjes van schoonheid. 1. Ze komen naar Job toe. Bijzonder is dat. Kijk, als je rijk bent dan willen de mensen wel komen om mee te genieten. The winner takes it all. Maar zodra je aan de kant van het leven staat, wie kijkt dan nog naar je om? Niet voor niks dat Jezus die mensen steeds weer in beeld bracht en lief had. 2. De vrienden gaan bij Job zitten. Dat is niet normaal. Gaan zitten bij iemand die zweren heeft is een linke actie. Je zou zelf eens besmet raken. Blijkbaar was dat toen nog toegestaan. Later zouden de melaatsen buiten het volk moeten blijven en ook nu nog zijn er schrijnende leprakolonies. Zie http://www.leprazending.nl als je bewogen bent met deze mensen… 3. Ze zwijgen 7 dagen en 7 nachten. Zelfs voor mannen is zeven dagen en nachten zwijgen een hele klus. En wij mensen mogen zo graag adviseren, geruststellen, analyseren etc. etc. Mooi dat ze niets van dat alles doen. Omdat ze zien dat Job veel verdriet heeft. Ik heb een keer een oefening moeten doen waarbij ik iemand een paar minuten in de ogen moest kijken zonder iets te zeggen. Men, wat intens was dat. We vonden dat allebei een heel apart moment en het heeft ons aan elkaar verbonden, ook al spreken we elkaar nooit meer. Zoiets moeten die vrienden ook meegemaakt hebben.

Hadden ze het daar maar bij gelaten, maar die 7 dagen en 7 nachten hebben ze behoorlijk zitten malen. Wat zou Job fout gedaan hebben, wat is er gebeurd dat dit alles Job overkomen is? Dan volgen tig hoofdstukken met een herkenbare, maar vermoeiende conversatie tussen Job en zijn vrienden. Uiteindelijk spreekt ook God. En hoe. Als Majesteit. Koning van de schepping. God neemt een paar natuurverschijnselen, noemt een paar dieren. Om maar aan te geven hoeveel hoger Hij is dan de mensen, dan Job. En Job buigt zijn hoofd en erkent Gods grootheid en zijn eigen onverstand. God is ook behoorlijk kwaad op de vrienden van Job. Ze hebben Job geen recht gedaan. Alleen als ze Job 7 stieren en 7 rammen laten offeren als brandoffer dan zal God hun acties verzoenen. En zo gebeurt. Job offert weer. Dit keer niet van eigen vee want dat heeft hij niet meer. Dit keer van het vee van zijn vrienden. Het zal voor de Heer een heerlijke geur geweest zijn om weer een brandoffer van Job te ontvangen, zoals hij dat vroeger ook voor zijn kinderen deed.

God herstelt Job in eer. Hij wordt dubbel zo rijk, krijgt weer 10 kinderen. Blijkbaar verzoent hij zich ook met zijn vrouw… En ja hoor; Job blijkt opeens broers en zussen te hebben en vroegere bekenden. Nou komen ze wel weer. Als vliegen op de stroop. Leuk dat er staat dat de dochters van Job de mooiste meiden van het land waren. Ik heb ergens gelezen dat hun namen ‘Tortel’, ‘Kaneelbloesem’ en ‘Oogschaduw’ betekenen 😉 Bij de miss-Mesapotamie verkiezingen kregen ze goud, zilver en brons. Job was goed voor de meiden. Hij gaf hen elk een erfdeel mee. Ik denk dat dat ongebruikelijk was omdat de vrouwen bij hun echtgenoot ‘in trouwden’. Je zou zeggen dat het leven van Job een heavy job was. Maar eind goed, al goed. Toen Job stierf was hij ‘oud en van het leven verzadigd’.

Lessons learned: 1. God heeft goed en kwaad in Zijn macht. Er zijn momenten dat God toestemming geeft aan het kwaad. 2. Langdurig zwijgen kan heel goed zijn, behalve als je gaat malen. 3. Vergeet je vrienden niet als ze het minder hebben. 4. Kijk naar het einde, meer dan naar de omstandigheden. 5. Vroom, oprecht, godvrezend en wijkend van het kwaad is geen garantie voor een leven in weelde. 6. God heeft maar een paar voorbeelden nodig om Zijn grootheid aan te tonen. 7…