En zie het was Lea. Het was het gevoel van de verrassing, de verbazing, de verbijstering. Hoe kan het dat Trump toch verkozen werd en niet Hillary Clinton zoals breed werd verwacht? Een poging tot wat samenhangende gedachten.

1. Media. Veel media in de VS komt uit het democratische kamp, net als veel media in Nederland D66 georiënteerd is. Ze verwoorden en vertegenwoordigen het moderne levensgevoel van vrije abortus en gender equality. En ze praten elkaar er in na. [Daarbij denk ik er altijd nog even de invloed van de illuminatie bij, het informele netwerk dat gericht is op een godloze wereldorde. Er wordt openlijk een link gelegd tussen de familie Clinton en deze orde. Maar goed, er zijn ook beweringen dat Trump daaraan gelieerd is.] De media kan je door hun strategie sturen in je stemgedrag, ook doordat de media toch vooral contacten heeft in hun kringetje van gelijkdenkenden. Mensen willen graag bij een winnaar horen. Als je suggereert dat Clinton zal winnen en Trump gaat verliezen dan gaat daar trekkracht vanuit. Na de uitslag zijn we dan verbaasd. Net als Geert Wilders in Nederland. De politieke en media elite vindt het ongewenst dat Geert Wilders groot wordt en dus wordt hij neergezet in de pers. Totdat opmerkelijk veel kiezers zich achter hem scharen en werkelijk blijkt wat er leeft in de samenleving. De media is niet zo neutraal als we geneigd zijn te denken. Bloggers ook niet 😉

2. Power. Trump staalt power uit, Clinton straalt uit dat ze opbokst tegen opkomende broosheid. Trump is miljardair. Heeft een imperium met klinkende Trump-namen. En net zoals veel Nederlanders geprikkeld worden door Quote 500 en roddelbladen volstaan met rijke celebraties en BN-ers, spreekt ook de rijkdom en de macht van Trump tot de verbeelding. Veel meer dan het centrum van werkelijke politieke macht met mannen als Mark Rutte en Diederik Samson. Dat is toch een andere categorie. En wanneer politieke macht, rijkdom en een powervolle figuur samenkomen dan trekt dat aan. Het geeft mensen hoop dat deze sterke man ook hun sterke man zal zijn. Blanken, christenen, conservatieven, autochtonen, republikeinen en bezorgde burgers putten er hoop uit. Power en macht doet me sterk denken aan Berlusconi en Putin. Putin heeft niet bepaald een fraai verleden, maar zit nu al jaren stevig op het pluche. Berlusconi was zo’n negen jaar premier van Italië. Net als Trump miljardair, vrouwenverslinder, powerman (oprichter van Forza Italia) en altijd middenin de schandalen. Maar toch; een Italiaan onder de Italianen. Net als Trump deed Berlusconi botte en seksistische uitspraken (onder andere over Merkel), maar mensen keken daar net als bij Trump niet echt van op. Hoort bij het plaatje: deze mannen zeggen gewoon wat ze denken. Clinton heeft veel meer een sfeer van diplomatieke strategie om zich heen, maar wat is nou waar van wat zij zegt? Tweederde van de Amerikanen vindt haar oneerlijk en/of onbetrouwbaar. Bij Trump is dat weinig anders, maar het vloerkleed inmiddels zo plat dat er weinig meer onder kan liggen. Bij Clinton is het wachten tot duidelijk wordt wat er allemaal onder geveegd is.

3. Rechts. Veel mensen hebben het idee dat hun rechten en hun land hen wordt afgepikt door allochtonen. Dat sentiment zie je in diverse Europese landen (oa Nederland, Frankrijk, Oostenrijk, Hongarije) maar ook in de VS. In California voelen de burgers zich bedreigd door oprukkende Mexicanen en andere Spaanstaligen. Bang dat ze straks onder de voet gelopen worden. Trump heeft geheel anders dan de moslim Hussein Barack Obama niet veel op met moslims. Het anti-moslim sentiment is sinds nine eleven nog steeds springlevend. Trump verwoordt die gevoelens. Wil Amerika weer sterk afbakenen, de trots teruggeven die verspeeld is. Trump wil van de VS weer een Amerika van de Amerikanen maken. Dat streelt het toch al riante Amerikaanse gevoel van eigenheid. Een natie die er economisch en militair weer toe doet en niet bang is voor Rusland, Europa of China. Die trots en dat gevoel van bedreigde eigenheid speelt vooral bij de gewone Amerikaanse plattelandsburger. Vandaar dat vooral het grote middenstuk van de VS rood kleurt.

4. Vrouw. Ik weet het niet, maar ik kan me voorstellen dat de Amerikanen erg moeten wennen aan een vrouw als president en Bill als ‘first man’. Na al die mannelijke presidenten en ‘first ladies’ is dat op z’n minst wennen, zeker in een masculiene cultuur als Amerika. Wij zijn als Nederland zo feminien dat we – op enkele Scandinavische landen na – het meest verwijfde land van de wereld zijn 😉 Dus het kost ons op z’n minst moeite om ons iets voor te stellen wat een vrouw aan de top voor Amerikanen betekent. Bovendien is Hillary Clinton niet echt een powergirl en heeft ze weinig charisma, maar doet ze vooral haar best om zo over te komen. Heel anders dan Merkel die die vanzelfsprekendheid wel over zich heeft. Merkel hoeft zichzelf niet te overschreeuwen maar is gewoon zichzelf. In Nederland zie je dat ook. Els Borst was zichzelf. Nelie Kroes, Pia Dijkstra en Guusje ter Horst ook om er maar een paar te noemen. Terwijl anderen verwoede poging doen om dat natuurlijke gezag uit te stralen. Overigens ligt een vrouw als president van de VS momenteel ook niet zo goed in de wereld. Rusland wordt door professor Geert Hofstede als behoorlijk feminien gezien. Dat verbaast me nogal omdat ik Rusland als behoorlijk masculien zie. Om die reden denk ik dat Putin sterk voor Trump was. Man met power herkent man met power. Ook China, Turkije en Japan zullen zich veel meer op hun gemak voelen met een man als president.

5. Vrouw van. Hillary is de vrouw van Bill Clinton. Bill is een man van wie een aantal schandalen aan het licht kwamen. Niet zoals Trump openlijk, maar ongemakkelijk. Een aantal Amerikanen is niet blij met wat Bill hen gebracht heeft. Anderen zien nu een broze grijze man die duidelijk niet meer in functie is. Dat moet dan de first man worden? Niet echt iets om trots op te zijn en mee te pronken zoals onze koningin Maxima, lady Diana, koningin Mathilde en – vooruit –  het Sloveense model, first lady Melania Knavs. Bill doet me nu een beetje aan prins Claus denken met zijn toch wat sneue uitstraling als man aan de zijlijn.

6. Instanties en waarden. Veel Amerikanen kijken niet alleen naar deze twee kandidaten maar vooral naar het effect dat ze hebben op instanties en waarden. Met name gaat het dan om het Hooggerechtshof. In Nederland mogen we ons gezegend weten met een rechtssysteem dat de nodige onafhankelijkheid heeft. Maar je hoort hier nooit iemand over de politieke kleur van de rechters die zitting hebben in de Hoge Raad of het Europese Hof. We vertrouwen gewoon op hun onafhankelijkheid en hebben geen reden om ons daar zorgen over te maken. In Amerika ligt dat wezenlijk anders. Als daar een rechter van het Amerikaanse Hooggerechtshof overlijdt staat het land op zijn kop en zindert de vraag welke politieke kleuring de nieuw te benoemen rechter zal hebben. Veel Amerikanen hebben aan Trump voorbij gekeken en vooral het Republikeinse belang bij het benoemen van een nieuwe rechter laten meewegen in hun besluit voor Trump te kiezen. Een Republikeinse rechter zal de conservatieve waarden van Amerika meer beschermen dan een Democratische rechter. Het gaat dan om de beschermwaardigheid van het leven, abortus, wapenbezit, medisch ethische keuzes en gender issues (rechten van homo’s, transsexuelen etc).

En zo is al met al de vraag: is Trump gekozen vanwege Trump? Of neemt het Amerikaanse volk Trump bij alle afwegingen op de koop toe? Ik ben heel benieuwd hoe Trump en Amerika er over vier jaar voor staan. Maar read my lips: ook Putin en Berlusconi hebben het vele jaren uitgehouden en ook van de eeuwige student Rutte had ik niet verwacht dat hij een termijn uit zou dienen. Trump kan nog wel eens vaster in het zadel komen te zitten dan je zo zou denken…

Waarom Trump