Het verzinnen van afkortingen schijnt intelligentie te verraden. Want – zo is de redenatie – hoe meer overbodig schrift je kunt weglaten, hoe meer tijd je hebt om echt te leven. En waar mijn IQ ook ergens rondhangt, ik vind het fijn om afkortingen te gebruiken. Het liefst zonder puntjes ertussen. Dus schrijf ik tzt voor ‘te zijner tijd’, zsm voor ‘zo spoedig mogelijk’, mn voor ‘met name’ en fyi voor ‘for your information’. Tot zover nog aardig rechtdoor dacht ik zo. Maar ook hier kun je mee spelen. Vandaag nog zag ik op een theezakje staan ‘Kers T’. Leuk voor Kerst hè?

Dat brengt me op de éénletterwoorden. We hebben er legio, met heel veel gedoe er om heen en dat fascineert me wel. Waarom nou juist bij de éénletterwoorden? Ga maar na.
a gebruik je bij bedragen of getallen (200 a 300 euro). d gebruikten ze vroeger als afkorting van de (d’eerste). k is een afkorting van ‘ik’ (”k heb hem). m is een afkorting van ‘hem’ (pak ‘m beet). n is een afkorting van ‘een’ (‘n hele boel). o is een uitroep (o, wat dom)
r is een afkorting van ‘er’) (ze gaat ‘r vandoor). s is een afkorting van ‘eens’ (kom ‘s langs) en daarmee de langste eenletterafkorting die ik ken. Of van des (‘s morgens). t is een afkorting van ‘het’ (‘t gaat goed). u is een van weinige normale eenletterwoorden. En dus hebben we er als Nederlanders iets op gevonden om hem bijzonder te maken en dat is de uitdrukking ‘het uur u’ geworden. Daarmee wordt het uur van de waarheid bedoeld. En als christen gebruik ik hem ook met een knipoog als ‘het uur U’, oftewel: het uur van de Waarheid als Jezus terugkomt op aarde. En finaly: x wordt gebruikt als kruisje.

Eenletterwoorden zijn handig om een limerick passend te maken omdat ze geen lettergreep innemen. Tegelijkertijd is het een afgang, want de volmaakte limerick doet het zonder afgehakte eenletterwoorden.

Een aantal jaren geleden was het een rage om de Engelse taal te gebruiken voor gecomprimeerde zinnen. Dit geheel in de lijn van de band U2 (You too), die dat al jaren geleden had uitgevonden en wellicht op hun beurt weer afgekeken van anderen. Het gaat dan bijvoorbeeld om I4U (Eye for you, in tienertaal ongetwijfeld iets in de sfeer van ‘Ik heb en oogje op jou’) en CU (See You). Als je eenmaal begint met aandacht vragen voor dit soort zaken, dan komen er vanzelf allerlei uitingen met 2, 4, 8, I en U als aantrekkelijke Engelse handigheidjes. En wat dacht je van het kledingmerk Gsus. Als je dat uitspreekt krijg je ‘Jezus’. Grappig is dat in de muziek ook een gsus akkoord is. Dat brengt me op Bach die de noten van zijn naam gebruikte als thema voor een van zijn muziekstukken (Nb. in Duitsland is in de muziek de B hetzelfde als onze Bes en hun H is onze B).

In het Nederlands is de oogst wat beperkt. Z, T, FF, L, N, R (Ik heb ook de leus ‘Koffie, ff centraal’ ingestuurd bij een bekend koffiemerk, maar die heeft het niet gehaald. En dat brengt mij op de titel van dit stukje: ‘Ln, ‘kzfft’. Heb je hem al ontleed? Het staat voor: Ellen, ik zet even thee. En als je een SMS krijgt met ‘Van8 wn’, dan weet je dat de bevalling er aan komt!