Voor Elia heb ik een zwak. En ontzag. Een heel bijzondere man die dicht bij God leefde. Niet dat hij altijd even happy clappy was. Ook zijn zwakke momenten staan in de Bijbel. Elia heeft een heel bijzondere plek in de Bijbel en wel om een aantal redenen. 1. Hij sterft niet, maar wordt door God opgehaald met paard en wagens. 2. Hij verschijnt op aarde, samen met Mozes, om Jezus te ondersteunen vlak voordat Jezus wordt veroordeeld. 3. De joden duiden de messias die komen zal ook wel aan als ‘de Elia’. 4. Elia en Mozes worden in het Bijbelboek Openbaringen de twee getuigen genoemd die voor het aangezicht van God staan en macht gekregen hebben op aarde. Genoeg reden om te gaan kijken wie deze Elia nou eigenlijk was.
Elia is een profeet uit Tisbe. Hij begint zijn loopbaan bij koning Achab, de meest goddeloze koning die er ooit geweest was. En naast dat hij de meest goddeloze koning was trouwde hij ook nog een keer met Izebel, een feeks van een prinses uit Libanon die de Baal vereerde. Als Achab op school een beetje geschiedenisles had gehad dan had hij geweten dat Israël al heel wat last van die Baal gehad had. Maar blijkbaar was de overlevering verstomd of hadden ze er lak aan. Het is in de tijd van Achab dat iemand Jericho herbouwt, terwijl God nadrukkelijk had gezegd dat de persoon die Jericho zou herbouwen twee kinderen zou verliezen. En zo gebeurde. In deze donkere tijd moest Elia als profeet naar Achab om hem namens God te vertellen dat het niet meer zou gaan regenen. En dat er ook geen dauw zou zijn tot nader bericht. Achab zal zoiets gehad hebben van: Anders nog iets? Wie is die rare gast eigenlijk? Maak dat je wegkomt.
Elia wordt daarna veilig opgeborgen door God. Kijk, geen regen dat merk je niet direct. Maar de dauw dat was in Israël direct merkbaar. Die ochtendnevel die ‘s morgens zorgde voor groeikracht. Die was er opeens niet meer. De Israëlieten zullen het direct gemerkt hebben. En zich steeds meer zorgen gemaakt hebben. He, het klimaat verandert! Als dit lang zo doorgaat dan trekken onze plantjes het niet meer… Elia is ondertussen door de Heer naar beek Kerit gestuurd. De Jordaan zal snel opgedroogd zijn omdat al het land geïrrigeerd werd vanuit de Jordaan als voornaamste levensader in Israël. Vandaar dat Elia terug naar de bron moet. Lichamelijk en geestelijk. Net als Johannes de doper en Jezus. Elke morgen en avond kreeg hij brood en vlees van de raven. En hij dronk uit de beek. Daar kon hij het dus prima uithouden. Maar omdat het totaal niet regende droogde ook de beek uit en werd Elia naar een weduwe gestuurd. Eén keer raden waar die weduwe woont? Bij Sidon, de plaats waar Izebel vandaan komt. En Izebel heeft een gruwelijke hekel aan Elia, nog meer dan Achab…
Elia spreekt de weduwe toe. Zijn eerste vraag is: heb je wat water voor mij? Voor jou en mij misschien vrij normaal, maar water was daar uiterst schaars. Beetje hetzelfde effect als dat ik bij een wildvreemde zou aankloppen: heb je misschien een bakje kaviaar voor me? O ja, neem gelijk even wat brood mee. Deze weduwe heeft ook last van het feit dat het niet regent. Sterker nog, ze is net bezig haar galgenmaal voor te bereiden. Nog een beetje olie en meel voor haar en haar zoon en daarna zullen ze sterven. Maar deze vrouw herkent in Elia een man Gods, een profeet. Ze gelooft dat God op een wonderlijke manier zal voorzien. Of in ieder geval toont ze respect voor deze profeet door te doen wat hij vraagt. Elia vertelt haar dat olie en meel niet meer op zullen raken totdat het weer zal regenen. Op zijn verzoek geeft ze eerst Elia een broodkoek – je weet wel, die broodkoek die ze voor haar eigen galgenmaal had gereserveerd – en daarna maakt ze koeken voor haar en haar zoon. En vanwege die niet aflatende stroom meel en olie zal ze een begrip geworden zijn voor haar wijde omgeving…
Achab laat Elia natuurlijk zoeken. Maar door de geniale hemelse manoeuvre om Elia naar het thuisland van Izebel te sturen, kan Achab Elia niet vinden. Op gegeven moment moet Elia Achab opzoeken. Ah, ben je daar eindelijk ongeluksfiguur! Nee Achab, dat ben ik niet maar dat ben je zelf met je goddeloze gedrag. Elia nodigt Achab met 450 Baalprofeten uit op de Karmel. En hij als de enige overgebleven profeet van de Heer. De rest had Izebel uitgeroeid. Op de Karmel mogen de Baalprofeten eerst hun kunsten proberen, maar ze krijgen zelfs geen vuurtje voor hun offer. Dan bouwt Elia een offer voor de Heer zoals de Heer dat wilde. Voor elke stam een steen. De Israëlieten zullen het met schaamte gezien hebben. Vervolgens wordt het offer tot 3 maal toe met 4 kruiken water begoten. De Israëlieten zullen elkaar aangekeken hebben. a. Wie giet er nou water op een offer dat moet gaan branden? b. Wie verspilt er nou 12 kruiken water terwijl er in het hele land geen water meer te vinden is… Maar ja, Achab weet ook dat hij op dit moment niks in te brengen heeft. De Baaltruc is mislukt. Hij kan maar beter Elia’s instructies opvolgen. Dan bidt Elia tot God ‘Antwoord mij Heer, antwoord mij, opdat dit volk wete dat U Heer God bent en dat U hun hart weer terugneigt’ en God antwoordt met vuur. Het hele volk werpt zich plat op de grond en roepen meerdere keren ‘De Heer is God’. Dat betekent het eind van de Baalprofeten. En het begin van de stortregens. Eindelijk krijgt het land weer groeikracht.
Izebel was er niet bij. Ik denk dat Achab niet het risico wilde lopen dat ze Elia eigenhandig af zou maken. Of ze zat in haar letterlijke en figuurlijke ivoren toren te zonnen. Of ze zou daar gek zijn om naar Elia te luisteren. Of ze wilde het niet meemaken vernederd te worden. Achab vertelt Izebel wat er gebeurd is. De vernedering. De ommekeer bij het volk. Haar Baalkameraden gedood door het volk. Op instructie van Elia. Ze is ziedend en stuurt meteen een boodschapper naar Elia toe met een vrij korte boodschap: ‘I’ll kill you’. Het wordt Elia te veel. Hij wordt zwaar depressief. Is dit het nou? Ik moet ook alles alleen doen. M’n carrière als profeet is mislukt. Het regent, maar ze hebben er niks van geleerd. En ik heb er bepaald geen vrienden mee gemaakt. En de vrienden die ik nog had zijn vermoord. Niemand mag me. Izebel haat me en wil me al jaren vermoorden. Wat heb ik hier nog voor toekomst? Wat heeft het leven nog voor zin?
Hij vlucht de woestijn in. Laat me maar sterven Heer. Het is genoeg. Neem mijn leven, want ik ben niet beter dan mijn vaderen. Dan raakt de Heer hem aan, net als bij Hagar. Sta op jongen, je hebt een lange reis voor de boeg. Elia krijgt voedsel van God waarmee hij 40 dagen en nachten onafgebroken naar Horeb loopt, de berg van God. Dat is nog eens wat anders dan de 4daagse van Nijmegen. Wat kom je hier doen Elia? Humor in de Bijbel. Nou, ik heb me nogal voor U ingespannen maar het haalt allemaal niks uit. Ze hebben U verlaten en Uw mensen omgebracht. Ik alleen ben overgebleven om het U te zeggen. En mij willen ze doden. Doet een beetje aan Job denken. Blijkbaar moet Elia wat leren. God antwoordt. Elia, kom eens uit je grot. Ik wil je ontmoeten. Dan maakt Elia een orkaan mee, een aardbeving en vuur. En ten slotte een zacht suizen. Elia herkent God en komt met zijn mantel om zijn gezicht geslagen naar buiten. Weer diezelfde vraag van God. Wat kom je hier doen Elia? Weer hetzelfde antwoord.
Het antwoord van God is vrij rechtdoor. Ga terug en doe 3 dingen. 1. Zalf Hazael als koning over het vijandige volk Aram. 2. Zalf Jehu tot koning van Israël. 3. Zalf Elisa in jouw plaats. Bijzonder dat Elia punt 1 en 2 aan Elisa heeft overgelaten. Dat versterkt het feit dat Elia uit het volle leven is weggenomen. Want dat gebeurde. Elia trof Elisa en zalfde hem tot zijn opvolger. Nog één keer komt Elia in actie tegen Achab. Achab had de wijngaard van een burger ingepikt nadat Izebel deze burger vermoord had. Een minne actie. Elia moet Achab vertellen dat het klaar over is. Achab jongen, je hebt je ziel verkocht aan het kwaad. Je zult sterven. Opeens beseft Achab in welk kwaad hij zich door Izebel heeft laten meeslepen. Hij stort in en belijdt schuld. En God ziet het en bepaalt dat alle ellende die Hij over het huis van Achab wil brengen pas na Achabs dood zal plaatsvinden. Achab sterft in de strijd tegen Aram. Zijn zoon Achazja volgt hem op maar is geen haar beter. Als hij ziek wordt wil hij dat zijn knechten Baal raadplegen, maar ze worden door Elia onderschept. Waarom gaan jullie naar Baal en niet naar God? Jullie baas zal sterven. Vervolgens klimt Elia naar een bergtop en en komt er twee keer een bataljon van 50 soldaten. He Godsman, bevel van de koning. Hier komen! Elia antwoordt ‘Beste aanvoerder, als ik dan een Godsman ben dan zal vuur jullie verteren’. Vuur. De 3e aanvoerder is wat voorzichtiger. Wilt u alstublieft meekomen? En zo gebeurt. Elia is bijna klaar met zijn bediening. Op een dag loopt hij samen met Elisa en probeert hij Elisa van zich af te schudden. Daarna komt hij in verschillende plaatsen profeten tegen. Zeg, weet je wel dat je heer boven je hoofd zal worden weggenomen? Ja ssst, ik weet het, zegt Elisa. Dan komen ze bij de Jordaan. Net als Mozes slaat hij op het water. Met zijn mantel. Kort daarna wordt Elia met vurige wagens en paarden opgehaald door God. Elisa blijft wat beduusd achter. Nou, hier sta ik dan alleen. Hij pakt de mantel van Elia op. Mja, hoe deed Elia dat ook weer? Hij slaat op het water met de mantel. ‘Waar is de God van Elia, ja Hij’? Het water splijt. Elisa weet het en alle profeten weten het. De Geest van God is nu op Elisa.
Lessons learned: 1. Als jij denkt dat het voorbij is dan kan het zijn dat God je nog voor grote dingen wil gebruiken. 2. Als je God wilt ontmoeten dan moet je wel uit je grot komen. 3. Ga geen liefdesrelatie aan mij iemand die andere goden dient. 4. Belijd je foute acties; je komen vroeg of laat aan het licht. 5. God reageert met genade als je je bekeert. 6. Als een volk zich van God afkeert dan geeft dat veel ellende. 7. Bid voor de leiders van het land, het bedrijf en de kerk; het is eenzaam aan de top; als je volop in je bediening staat kan de depressiviteit opeens toeslaan. 8…