Ik vind het een voorrecht om iets over Nehemia te mogen schrijven. Ik heb veel respect voor hem in allerlei opzicht. En kan veel van hem leren. Of ik alle facetten zal pakken is maar de vraag, want Nehemia’s leven zit zo boordevol…!
Nehemia is een joodse balling die in de burcht Susan in Perzie woont. We kennen die plek ook al uit de geschiedenis van Esther en Mordechai. Nehemia had een bijzondere taak. Hij was schenker aan het hof van de koning. Hij moest de wijn voor de koning voorproeven. Een belangrijke taak. Koning Artachsasta was een belangrijke heerser en in die tijd waren er nogal wat lieden die zo’n koning uit de weg wilden ruimen. Een pilletje in de cola is dan een makkelijke weg. Maar daarvoor moest je dus langs de schenker. Betekent ook dat het elke dag voorbij kon zijn voor Nehemia. Omdat het pilletje hem trof in plaats van de koning. Ook apart dat Nehemia als jood zo’n belangrijke rol vervulde. Krijgsgevangenen zijn nou niet bepaald de bevolkingsgroep waar ik aan zou denken om voorproevers uit te selecteren. Je zou zeggen dat krijgsgevangenen nog wel een appeltje te schillen hebben met zo’n koning. Maar blijkbaar was niet bekend dat Nehemia jood was of was Nehemia van een totaal andere orde en had hij laten zien betrouwbaar, integer en wijs te zijn. Net als Daniel.
Nehemia was gewend om aan het hof vriendelijk en opgewekt te zijn. Dat zou ik ook doen. Je kunt immers zo ingewisseld worden voor een ander. Voor veel secretaresses denk ik wel herkenbaar. Zodra je niet meer sprankelt staat je baan op de tocht. Op een dag kiest Nehemia er voor om niet vrolijk en vriendelijk te zijn. En de koning merkt dat direct. Blijkbaar hebben ze echt een goede band en geeft de koning om Nehemia. Wat is er joh? Je kijkt zo somber. Dan wordt Nehemia doodsbenauwd. De waarheid moet op tafel. De waarheid dat hij jood is. En dat hij rouwt om Jeruzalem. Nehemia had namelijk wat joden gesproken die ‘vers’ uit Jeruzalem kwamen. Zij hadden hem verteld dat Jeruzalem in puin lag. Nehemia had dagenlang gerouwd. God gesmeekt om vergeving en herstel. Gepleit op Gods beloften aan Mozes ‘bekeer je je, dan zal ik je brengen naar de plaats die Ik verkoren heb’. En tenslotte ‘doe uw knecht heden slagen en laat hem erbarming vinden bij deze man’. Nehemia neemt hier een aantal stappen waar we veel van kunnen leren. 1. Hij informeert doelgericht naar Jeruzalem 2. Hij legt al zijn wanhoop, zijn verdriet en ook zijn concrete verzoek bij God neer 3. Hij neemt actie door naar de koning te gaan. 4. Ondanks het feit dat hij tegelijk doodsbang is. Net als Esther. Nehemia was net als Esther in de perfecte positie om de koning iets te vragen. Maar net als Esther wist hij ook dat als het de koning niet zinde, het zijn dood kon betekenen.
We lezen niet dat God direct antwoordt. Maar blijkbaar vertrouwt Nehemia daar volledig op. Nehemia doet een schietgebedje vlak voordat hij tot de koning spreekt. De koning is Nehemia goed gezind. Hij vraagt Nehemia wat er is. Nehemia begint met zijn nood. Hoe zou ik niet somber zijn als de stad van mijn vader in puin ligt. Nehemia komt dus niet met een heel verhaal, maar opent zijn hart. De koning vraagt hem vervolgens: wat is je verzoek? Dat moet ik niet lappen bij mijn vrouw. Stort haar hart uit en ik vraag: wat wil je dan? Maar dit zijn mannen onder elkaar. Kom op Nehemia, voor de draad ermee. Wat zou je willen? Actie! Nehemia schakelt snel over. Mijn verzoek? Laat mij de stad van mijn vader in Juda herbouwen. De koning hoort het aan en heeft maar één vraag. Hoe lang gaat dat duren dan? Nehemia weet al dat de koning instemt. En dus kan de knop volledig om. Als rasechte manager vertelt hij zijn wensen. Blijkbaar heeft hij daar heel goed over nagedacht. Je moet bij de koning niet een uurtje later terugkomen met ‘o ja, puntje vergeten’. Zo werkte dat niet. Dus Nehemia dreunt op 1. Brieven voor de landvoogden dat ze me doorlaten. 2. Brief aan Asaf, de houthandelaar met een order voor hout. De koning stemt in en Nehemia erkent dat de koning instemt ‘omdat de goede hand van God over mij was. Niks ‘kijk even hoe ik dat voor elkaar boks’. Ook de manier waarop dit gaat gaat gepaard met wijsheid. Eerst noemt hij ‘de stad van mijn vader’. Daarmee heeft hij het hart van de koning te raken, die ook zelf een vader zal hebben gehad en zich heel goed kan indenken wat het is als die stad in puin ligt. Volgende stap is dat hij Juda noemt. Nog steeds geen tegengas van de koning. En dan noemt wat hij precies wil herbouwen. Ik lees niks over Jeruzalem. Wat als Nehemia meteen had gezegd: ‘Ik wil Jeruzalem herbouwen, u weet wel, het centrum van Israel’…
Nehemia gaat naar Jeruzalem op weg. Een slordige 1.000 km. 😉 Hij houdt geheim wat ‘God hem in het hart gegeven had om in Jeruzalem te doen’. Zodra hij aankomt is het eerste wat hij doet een grondige inspectie van de muren. Midden in de nacht in de het diepste geheim. Vervolgens meldt hij zich bij de leiders van Jeruzalem. Ik stel me zo voor dat die niet echt op hem zaten te wachten. Nehemia woonde immers al een tijdje in Perzie. De profiteur. Laat zijn volksgenoten een beetje krabben in het puin van Jeruzalem, terwijl hij zelf aan de Chateau Margaux 1e Grand Cru Classé zit te lurken bij de koning. Maar Nehemia doet een aantal dingen heel goed. 1. Hij spreekt in wij-taal. Zie de rampspoed waarin wij verkeren. 2. Hij is concreet over zijn plan. Laten we de muren herbouwen. 3. Hij kent hun gevoel en benoemt dat: ‘zodat we niet langer een voorwerp van smaad zijn’. 4. Hij getuigt van de hand van God over zijn plannen. 5. Hij laat de besluiten van de koning weten. De reactie van de leiders is dat ze meteen om zijn. Yes, we gaan herbouwen en gaan meteen aan de slag. Prachtig om te zien hoe Nehemia vervolgens alle families ieder een deel van de muur geeft om te herbouwen. Blijkbaar wisten ze allemaal precies wat er moest gebeuren en wilden ze graag aan de slag! Behalve dan de aanzienlijken. De bobo’s. Die voelden zich te goed voor het uitvoerende werk…
Maar goed, geen bloeiende onderneming zonder vijanden. Al snel melden zich er drie. Sanballat (uit Moab), Tobia (uit Ammon) en Gesem (uit Arabie). Ze zijn bijzonder kwaad dat er iemand is gekomen om het goede voor de Israelieten te zoeken. Echte anti-semieten dus. Het eerste wat ze doen is spot. Nehemia reageert. ‘Hoor, onze God, hoe wij gehoond worden en doe hun smaad terugkeren op hun eigen hoofd’. En tegelijkertijd herbouwt hij met het volk de muur. Mooi is dat, dat Nehemia het ‘bid en werk’ heel sterk toepast. Geen rare acties. Gewoon doorgaan terwijl je God vertelt wat er dwars zit. Mooi ook om te zien dat het volk zin heeft om te werken. Ze zien resultaat en ze staan broederlijk naast elkaar te bouwen. Reken maar dat dat motiveert! De drie vijanden gaan een stapje verder. Ze komen samen naar de stad toe om verwarring te stichten. Nehemia reageert. ‘Maar wij baden tot onze God en vanwege hun houding zetten wij dag en nacht een wacht tegen hen uit. Weer bidden en gewoon doorgaan met werken aan je doel.
Al dat geklier van de vijanden heeft effect. Het volk wordt bang dat de vijanden hen zullen doden. En opeens merken ze dat de kracht van de dragers eindig is. En dat er wel erg veel puin ligt. Ze lijken het op te geven. Nehemia pakt het weer schitterend op. ‘Wees niet bang voor hen (gevoel), denk aan de grote en geduchte Heer (geloof) en strijdt voor uw broers, uw zonen en uw dochters, uw vrouwen en uw huizen (doel).’ Het volk pakt het werk weer op. De strategie wordt iets gewijzigd. Alle bouwers krijgen wapens, de helft van de knechten gaat de beveiliging in en de lastdragers hebben het werk in de ene hand en in de andere hand de werpspies. Als ergens een aanval plaatsvindt wordt op de hoorn geblazen. En het werk gaat door en ze staan klaar voor de verdediging. En dat er alleen mannen werken en vechten is wel duidelijk uit dat ene zinnetje ‘wij kwamen nooit uit de kleren.’ 😉 Maar goed, als je zo een tijdje gezwoegd hebt dan wordt het zomaar weer een gewoon leven en komen ook zomaar de gewone problemen naar boven. Met een belangrijke factor er bij: Nehemia, die als landvoogd was aangesteld door de koning. En dus beklaagt het volk zich bij hem over de leiders… en stemmen de leiders in met de maatregelen! Niet dat Nehemia hen overbluft of zo, maar hij is echt betrokken, weegt alles goed en weet in wijsheid woorden te vinden in een grote vergadering die hij belegt. En wat ook ongetwijfeld meespeelt is de oprechtheid van Nehemia en het feit dat hij het volk niet – zoals de leiders vaak deden – uitbuit. Ach, en natuurlijk het feit dat hij op God vertrouwt. ‘Gedenk mij, mijn God, ten goede al wat ik aan dit volk gedaan heb’.
De drie vijanden zien dat hij plan niet slaagt. En dus nodigen ze Nehemia vier keer uit voor overleg. En vier keer reageert Nehemia hetzelfde: ik kom niet. Daarna beginnen ze valse geruchten te verspreiden. We hebben gehoord dat je koning wilt worden. Jullie willen in opstand komen. Nehemia blijft er kalm onder. ‘Onzin, je verzint het allemaal zelf’. En ondertussen bidt hij tot God. ‘Nu dan, sterk mijn handen!’. Vervolgens wordt Nehemia de tempel in gelokt. Maar ook daarvan weet Nehemia dat het doorgestoken kaart is. Hij mag immers niet zomaar de tempel in. Zijn gang naar de tempel zou aanleiding kunnen zijn om hem uit het volk te verstoten. Echt ongelooflijk hoe vasthoudend zijn vijanden zijn. Blijkbaar zit de haat erg diep! Uiteindelijk is het werk klaar. De muur herbouwd. Het effect op de vijanden is enorm ‘alle volken rondom werden bevreesd en zeer terneergeslagen en erkenden dat dit werk met de hulp van onze God gedaan was’.
Maar ja, een muur herbouwen is één ding, maar het leven erin herstellen is nog heel wat anders. Nehemia schrikt van wat er nog over is aan godsdienst, aan heiligheid. Veel joden waren een relatie aangegaan met mensen uit Ammon en Moab terwijl God dat uitdrukkelijk verboden had. Nehemia begint weer helemaal opnieuw. Met de wetten van Mozes. Ezra, de schriftgeleerde, wordt erbij gehaald om ze opnieuw in te stellen. De feesten worden weer ingesteld. Mensen doen boete. En het hele volk huilde toen het de woorden van de wet hoorde, zo blij waren ze dat al die dingen die ze sinds Jozua hadden laten liggen weer in ere hersteld werden.
Nehemia’s tijd zit er op. Hij gaat terug naar koning Artachsasta om zijn plaats als schenker weer in te nemen. Als hij na verloop van tijd weer verlof op neemt om in Jeruzalem te kijken dan wordt hij daar zacht gezegd niet blij van. Tobia, één van de vijanden, heeft een kamer gekregen in de voorhof van de tempel. Allerlei joden zijn met mensen uit Moab en Ammon getrouwd. Sommige van hun kinderen spreken zelfs geen Judees. En één van de kleinzonen van de hogepriester was getrouwd met de dochter van Sanballat, de andere vijand. Hoe bont wil je het hebben. Nehemia gaat helemaal door het lint. Spreekt er met hen over. Vervloekt hen. Slaat ze. Trekt ze de haren uit. En onderwijst ze. Reinigt het volk. En jaagt alles wat er niet hoort weg…
Lessons learned. 1. Leg je wanhoop, je verdriet en je concrete wensen bij God neer. Hij luistert. 2. Ben je overtuigd dat je iets moet doen, onderneem dan concrete actie. Ook als je doodsbang bent. 3. Je kunt nog zo in de perfecte positie zijn om iets te betekenen voor iets of iemand, maar als jij niet in beweging komt gebeurt er niks en laat je een enorme kans liggen. De concrete actie van Nehemia betekende de herbouw van Jeruzalem. 4. Niks mis met schietgebedjes. 5. Alles wat je zegt moet waar zijn, maar je hoeft niet alles te zeggen. Nehemia verzweeg dat het om Jeruzalem ging, maar benadrukte dat het de stad van zijn vader was. 6. Je hoeft geen architect of aannemer te zijn om een stad te gaan bouwen. Belangrijker is dat je het juiste plan hebt, de juiste mensen en God aan je zij. 7. Nehemia wist wat God hem in zijn hart gegeven had om te doen. Daar was hij van overtuigd. Zo kan God ook iets op jouw hart leggen. 8. Wil je mensen motiveren spreek dan in wij-taal, wees concreet, benoem de gevoelens die er leven, getuig met passie over Gods leiding in je leven en laat weten welke belangrijke mensen nog meer achter het plan staan. 9. Zorg dat je niet zoveel aanzien krijgt dat je je te goed voelt voor het gewone werk. 10. Heb je genoeg van allerlei familieruzies? Zoek dan een gezamenlijk bouwproject. Zodat je samen gemotiveerd raakt om iets op te bouwen. 11. Heb je een inzinking bij al het werk dat je voor de Heer doet, erken dan die gevoelens en denk aan de grootheid van God. En bedenk waarvoor je het ook al weer deed. Welk doel je nastreeft. 12. Je mag God bidden om ‘beloning’ voor al het goede dat je doet voor de mensen. 13. De kras-op-de-plaat methode is heel effectief. Steeds hetzelfde antwoord geven totdat je kweller afhaakt. 14. Je mag nog zulke vijanden hebben, eens zullen ze erkennen dat God Heer is. 15. Het echte effect van je werk zie je pas als je na een tijdje terug komt… 16. Nooit te laat om je te bekeren. Nooit te laat om weer oprecht met de Heer te gaan leven. Hij vergeeft graag.