De laatste avond voor de verkiezingen zijn er traditiegetrouw debatten tussen partijleiders. Maar de ontknoping van gisteravond had denk ik niemand zo verwacht. Ik vond het in tal van opzichten een fantastisch einde.
- Geert Wilders tegenover Gert-Jan Segers.
De NOS had deze keer tweetallen tegenover elkaar staan. De tweetallen werden per loting uit de grootste partijen samengesteld. De ChristenUnie mocht als ‘kleine grote’ meedoen. Tegenover de VVD van Mark Rutte had Gert-Jan Segers de kans zich op te warmen omdat het over zijn stelling ging. Aan het eind van de avond was iedereen klaar met betogen en mocht Geert Wilders zijn stelling poneren. Hoe spannend dat juist Gert-Jan Segers tegenover hem was gekozen. En hoe mooi dat Gert-Jan Segers als laatste in zijn slotwoord ‘het volk mocht toespreken’. Dat had iedereen wel gewild!
2. Stelling en verlegenheid
Geert Wilders had een stevige stelling ‘de islam is de grootste bedreiging voor Nederland’. Het was duidelijk dat hij het volk wilde toespreken. En ook dat hij wat verlegen was met Gert-Jan Segers. Hij had graag tegenover PvdA, VVD, GL of D66 gestaan. Ze met de grond gelijk gemaakt. Maar Gert-Jan Segers is een ander verhaal. Geert Wilders verdedigt christenen, maar krijgt de ChristenUnie niet mee in zijn punt. Tot zijn verbazing en verbijstering. Gisteren deed Geert veel moeite om Gert-Jan Segers mee te krijgen. Dat Jezus toch totaal anders is dan Mohammed. Dat de Koran vreselijke dingen zegt. Dat de SGP het wel begrijpt. Dat wij christenen de islam niet moeten laten oprukken. Gert-Jan kon op al deze dingen ingaan, maar dat deed hij niet. Hij wees op het grote belang om vrijheid te blijven verdedigen, zelfs als dat pijn doet. Dat maakt Geert nog meer verlegen. Je zag hem bijna smeken om de support van Segers. En dat vind ik niet zo gek. Ieder mens heeft liefde nodig en medestanders. En zeker als je dag in dag uit omgeven wordt door vier bewakers die je voortdurend herinneren aan zowel je eigen kwetsbaarheid als het jihad-gevaar dat je bedreigt. Dan is daar ook de kleine man die echte vrienden en echte liefde nodig heeft. Die van betrouwbare mensen hoort dat hij een strijd voert die het waard is. Van christenen hoort dat ze blij zijn dat hij voor hen opkomt. In die zin had het slotdebat een wat trieste sfeer over zich. Want hoezeer Gert-Jan ook de christelijke cultuur in Nederland koestert, de manier waarop Geert die wil verdedigen is een totaal andere dan waar de ChristenUnie voor staat.
3. Volstrekt andere toon
Door deze verlegenheid was er een volstrekt andere toon in het slotdebat dan in de overige debatten. Nou ja, eigenlijk gaat het nog een spa dieper. Want ook het debat tussen Mark Rutte en Gert-Jan Segers was er eentje van waardigheid, visie en inhoud. Een volstrekt andere toon. Ik proefde liefde en relatieve ontspanning bij beide heren. Ze lieten samen zien dat ze het op inhoud oneens kunnen zijn, maar elkaar als mens waarderen. Ze lieten ook zien dat het niet gaat om maniertjes en cijfertjes waar we nu wel genoeg van gezien hebben. Hier waren twee staatsmannen aan het woord met overtuigingskracht. Kijk het geheel maar eens terug. Ze weten dat het de laatste avond is, dat er veel te winnen is. En dus allemaal wat gespannen koppies. Er was een hoog gehalte van ‘je punt willen scoren nu het nog kan, waar nodig ten koste van de ander’. Zo’n laatste avond komen de minder goede kanten naar boven. Want relaties herstellen kan over een paar dagen wel weer. Behalve de debatten die Gert-Jan Segers voerde. Ze waren anders. Zijn toon deed me denken aan de Kersttoespraak van koning Willem-Alexander. Qua gezag en zeggingskracht. Maar waar de koning nog wat op afstand staat, staat Gert-Jan benaderbaar dichtbij. Wat ze gemeen hebben is dat ze het gesprek naar een hoger niveau willen tillen.
4. Jezus centraal.
Er kwamen wat diepe overtuigingen naar boven en dat is winst. Maar in de meeste gevallen waren dat overtuigingen tegen iets. Asscher maakte zich boos, gemaakt of niet. Jesse Klaver stond op Siebrand Buma te hameren alsof ze in de zandbak zaten. Alexander Pechtold kreeg Siebrand Buma in de ‘u kijkt zo lief’ hoek, hoe vreemd ging dat. Ik vond het allemaal ongemakkelijk en ondiep. Zo niet Kees vd Staaij en Gert-Jan Segers. Kees liet zich niet van zijn stuk brengen door Jacques Monasch, maar gaf wel zijn diepe overtuiging prijs dat het leven een geschenk is van de Schepper. Dat dat niet maar een christelijk dingetje is, maar diep verworteld is. Gert-Jan Segers gaf in het slotdebat aan dat Jezus voor hem centraal staat. Zonder te dwepen, zonder te zweven. Jezus centraal in het slotdebat voor de verkiezingen, hoe mooi wil je het hebben? Daar wordt Nederland alleen maar beter van.
5. Gert-Jan Segers, man uit één stuk
Wat mij betreft is Gert-Jan Segers de grote winnaar van de avond. De man die geen verdeeldheid brengt maar eenheid. Hij had de eer om te mogen debatteren tegen uitgerekend de mannen op wie alle ogen nu gericht zijn in binnen- en buitenland: Mark Rutte en Geert Wilders. De meest gehaaide opponenten. Het werd geen schijnvertoning, geen vernedering voor Gert-Jan. Geen ongelijke strijd. Het werden debatten die het waard zijn om nog eens terug te kijken. De afgelopen twee zaterdagen heb ik hier in het dorp meegedaan aan de verkiezingsmarkt. Opvallend veel mensen hebben respect voor Gert-Jan Segers, of ze nou op hem stemmen of niet. Omdat het een man uit één stuk is. Hij doet wat hij zegt, is vriendelijk, heeft een goede inhoud, laat mensen uitpraten. Hij had kunnen zeggen dat Jezus wel degelijk voorkomt in de Koran. Hij had kunnen zeggen dat hij die zeven jaar in Egypte geleerd heeft wat het is religieuze minderheid met bedreigde status te zijn. Hij had kunnen zeggen dat Geert zijn mond vol heeft van de christelijke cultuur, maar zelf geen toonbeeld van christelijke naastenliefde is. Dat deed Gert-Jan allemaal niet en dat weet Geert. Gert-Jan pakte hem niet waar hij te pakken was. Omdat hij op een ander niveau met Geert wilde praten. Met breder en dieper perspectief. Een punt op de horizon om naar toe te werken, naar te verlangen. Gert-Jan Segers is klaar om te gaan regeren.