Het land is in rep en roer omdat Armina met haar kinderen het land uit wordt gezet. Alle mensen om hen heen zijn verontwaardigd. Protesten. En dat zinnetje ‘alleen de staatssecretaris kan dit nog tegenhouden’. Er wordt een sfeer gecreëerd van onmenselijkheid en onwenselijkheid. Dat staat me tegen. Want hoe onmenselijk is dit allemaal?
Voorop staat bij mij de beoordeling van de veiligheidssituatie in Armenië. Hoe veilig is het in het algemeen en hoe veilig is het specifiek voor deze mensen om terug te keren naar hun land van herkomst? Blijkbaar oordeelt de IND de situatie als veilig. Daar zijn natuurlijk wel wat vraagtekens bij te plaatsen en ik vind ook dat de IND bij elke uitzetting moet toetsen of de vermeende veiligheid ook in de praktijk aanwezig blijkt te zijn. Maar ik neem aan dat de IND verder kijkt dan alleen hun eigen papieren werkelijkheid. Zo niet, dan is daar nog huiswerk te doen. By the way, het zou ons Nederland sieren als we terugkeerders locaal een aantal sessies voor traumabehandeling aanbieden. In Nederland heeft dat denk ik minder zin, maar in de locale context kan dan gewerkt worden aan duurzaam herstel.
Als veilige terugkeer kan plaatsvinden dan zie ik niet waarom dat dan niet zou gebeuren. In essentie is alle asyl immers bedoeld als tijdelijke werkelijkheid. Zolang het onveilig is willen we hen hartelijk welkom heten. Ze opvangen en voorzien in hun (minimale) levensbehoeften. Zodra het sein op veilig staat kunnen ze dan weer terug. Regionale opvang nog mooier, omdat de vluchteling dan minder vervreemdt van het land van herkomst.
Natuurlijk kan het dan gebeuren dat terugkeer lang op zich laat wachten. En dat er kinderen geboren worden in Nederland die het land van herkomst nooit hebben gezien. En ik kan me ook voorstellen dat die kinderen zich verwant voelen aan Nederland. Maar je maakt mij niet wijs dat dat niet op z’n minst een gedeelde verwantschap is. Hun moeder is immers Armeen, heeft daar gewoond. Zal taal, cultuur en tradities met hen delen. Waardoor de kinderen zich diep bewust zullen zijn dat ze Armeen zijn. Met AMA’s en adoptiekinderen kan dat anders liggen omdat er dan geen ouders in beeld zijn. En hoe meer generaties mensen in Nederland wonen, hoe meer het beeld zal vervagen. Maar toch.
We denken wel heel Nederlands over deze mensen. Individueel. Terwijl bijna alle vluchtelingen uit collectieve tradities komen. Vandaar dat Erdogan het kan hebben over ‘onze mensen’. Turken blijven Turken, hoezeer ze ook integreren in Nederland – en dat doen veel Turken heel goed. Armenen blijven Armenen. Ontmoeten elkaar in de Armeense gemeenschap in Nederland zoals elk ‘buitenland’ zijn eigen gemeenschap hier heeft. Zo deden wij dat ook in Bosnië. Je leeft en werkt in Bosnië, maar ondertussen ben je gewoon Nederlander. En zijn je kinderen tegelijk Nederlander en inwoner van Bosnië. Je geniet van het mooie van beide tradities.
Ik ben dus wat minder onder de indruk van alle drama en verontwaardiging over deze terugverhuizing. Ik vind de term ‘uitzetting’ stemmingmakerij. Tenzij er sprake is van onmenselijkheid. Bijvoorbeeld als de situatie in Armenie niet veilig is. Of als ouders van kinderen gescheiden worden. Maar als ik de situatie goed begrijp zijn de kinderen nu ondergedoken in Nederland. Ik kan het me allemaal voorstellen en ik kan het heel erg verkeerd hebben maar tenzij je me overtuigd van het tegendeel hou ik vol dat het overheidsbeleid niet zo wreed is als nu wordt voorgesteld.