De moslimwereld is flink in beweging. Een beweging die in bepaald opzicht goed vergelijkbaar is met de christenwereld. Ooit was het christendom in Nederland allesbeheersend. Afvallige ketters werden omgebracht. Alleen als je daar een heel goede reden voor had dan week je af van het christelijk geloof zoals dat werd voorgeschreven. In de loop van de eeuwen werd die houding milder. Kwam het ombrengen van ketters niet meer voor. Langzamerhand kwam de secularisatie op gang. Durfden mensen openlijk afscheid te nemen van het christelijk geloof. De vorige eeuw werd dat zelfs een trend. Velen namen afscheid van het geloof of kozen een mix-variant – waarvan tonen nog te horen zijn in oa CDA en Trouw – waarbij ze de culturele elementen overnamen maar het persoonlijke geloof vaarwel zeiden. En dan waren er groepen die radicaliseerden. In fundamentalistische zin, gebaseerd op tradities, dogma’s, wetten en regels. Of in geestelijke zin, gebaseerd op overgave en hartstochtelijke band met Jezus. De tijd dat christenen afvalligen naar het leven stonden ligt ver achter ons.Het lijkt er op dat de moslimwereld, enigszins vertraagt, nu hetzelfde meemaakt. Hieronder een paar waarnemingen:
1. Daar waar het Osmaanse Rijk al lange tijd haar greep heeft verloren, zoals op de Balkan, zien we dat veel moslims alleen nog uit naam moslim zijn. Vergelijkbaar met de situatie uit de vorige eeuw in christelijk Nederland. Opzeggen doe je niet, dat is een schande voor de familie. Maar echt geloven doe je ook niet. Het wachten is op de echte secularisatiegolf, waarbij moslims het idee dat je voor je leven moslim bent vaarwel zeggen. Dan kant het hard gaan.
2. In Egypte leek het even die kant op te gaan bij de val van Mubarak. En eigenlijk had (het seculiere deel van) de Westerse wereld daar ook wel wat op gerekend. Afscheid nemen van het moslimgeloof en een liberaal democratisch land worden. Maar het liep heel anders. Egypte was er nog niet rijp voor. En als je dingen probeert te forceren dan komen er allerlei onverwachte krachten los. Zo kon het gebeuren dat in Frankrijk het ‘Ni dieu, ni maitre’ en het ‘liberte, egalite, fraternite’ sterk verankerd werd, maar dat in Nederland de initiatieven om te komen tot een gekozen president het koningshuis alleen maar steviger in het zadel hebben geholpen.
3. In landen waar de Osmaanse Greep wat sterker is zien we dat soennitische en sjiitische moslim-broeders elkaar in Irak en Syrië te lijf gaan op grond van dogma’s en zelfs bereid zijn elkaar daarom te doden. Dat doet me dan weer erg sterk denken aan de tijd dat ketters werden gedood en Rooms-Katholieken en Protestanten elkaar tot de dood bestreden. Een tijd die ver achter ons ligt, maar voor de moslims blijkbaar nog heel actueel.
4. En dan heb je nog de Verenigde Arabische Emiraten. Stinkend rijke oliestaatjes, waar de mensen in naam moslim zijn maar waar ondertussen de geldzucht zijn vernietigende werk heeft gedaan. Het moslimgeloof is er ondergeschikt aan de welvaart. Opmerkelijk dat de VAE toch goede vrienden zijn met hun grote buur Saoedi Arabië en met Egypte. Nog opmerkelijker dat deze drie landen aanvallen op radicale Moslimbroederraad-verwante moslims in buurland Libië hebben uitgevoerd. Terwijl Qatar en Turkije juist de kant van de radicalen kiezen. Tenslotte is opmerkelijk dat de VS – die de VAE militair trainden – stellen dat ook zij verrast zijn door deze aanvallen. Als de moslims niet oppassen dan wordt Libië zo een tweede slagveld waar moslim-broeders onderling tegen elkaar vechten. Ziedaar andermaal vergelijkbaar met de strijd ooit tussen Rooms-Katholieken en Protestanten in Europa.
Deze moslimtrends duiden wat mij betreft op geestelijke implosie. Strijd, strijd en nog eens strijd tussen gelovigen die zich allen op de Koran baseren. In Nederland duurde de strijd tussen Rooms-Katholieke en Protestantse christenen destijds 80 jaar voort tot de Vrede van Westfalen/Munster werd getekend. Hoe lang zal de strijd tussen de moslims gaan duren?