Zijn ze daar nou helemaal gek geworden in Oekraïne? De waarnemend president van Oekraïne Oleksandr Toertsjinov praat over terreur, criminaliteit en pogingen het land op te breken. Laat hij vooral de hand in eigen boezem steken! NAVO topman Anders Rasmussen wil de defensie versterken, oefeningen uitbreiden en materieel plaatsen. Ook een krankjorem voorstel naar mijn bescheiden mening.
Nog even terug naar het begin van dit gebeuren. Oekraïne was in 2013 in chaos en erkende niet de eeuwenoude Russische rechten in de Krim. Rusland stelde zijn rechten op de haven veilig. Niemand geloofde Putin toen het ging over pro-Russische veiligheidsmilities. De hele wereld sprak in woorden van annexatie, schending en dat soort krachttaal. Wat er feitelijk gebeurde is dat het Russisch gezinde deel in de Krim zich gesterkt zag door het ingrijpen van Putin om de haven veilig te stellen. Ze hebben die gelegenheid aangegrepen voor een referendum over aansluiting bij Rusland. Dat de Krim Russisch gezind was hoeft geen betoog. In 1991 sloot de autonome Republiek De Krim zich bij Oekraïne aan. Echter, 40% van de Krim bevolking was daar toen tegen. Daarbij moet je je wel realiseren dat het net na de val van de muur was. Afscheiding was in, en veel Krimmers zullen de ingebeelde vrijheid positief hebben begroet. Maar de wereld is veranderd. Putin heeft zich laten gelden als de beschermheer van de Russen, terwijl Oekraïne in chaos doormoddert. In zo’n situatie verlang je naar sterke schouders. Geen wonder dat op 16 maart 2014 het referendum pro-Russisch kleurt. Saillant detail daarbij is dat de Krim maar 60% etnische Russen kent, terwijl 96% van de bevolking voor aansluiting bij Rusland stemt. En natuurlijk zet de internationale gemeenschap op zijn beurt vraagtekens bij de eerlijkheid van het referendum…
Niet verwonderlijk dat etnische Russen zich ook in andere delen van Oekraïne laten gelden. Natuurlijk vindt Rusland dat aansluiting bij Rusland een optie moet zijn en komt Rusland er openlijk voor uit dat ze welkom zijn. Ik vind het een zwaktebod en een miskenning van de geschiedenis om dan meteen woorden als ‘annexatie’ en ‘machtsvertoon’ in de mond te nemen. In het eerder genoemde jaar 1991 werd Oekraïne immers door een referendum met vergelijkbare cijfers (90% was voor) onafhankelijk van Rusland. Het idee om die manoeuvre met een nieuw referendum terug te draaien is dus helemaal geen gekke gedachte.
De huidige verhoudingen lijken me erg lastig voor Putin. Enerzijds wil hij de etnische Russen veilig stellen in het chaotische Oekraïne. Hij wil ze een hart onder de riem steken en waardeert dat ze zich Rus onder de Russen voelen. Waar rechten van etnische Russen worden miskend wil Putin het ook wel voor hen opnemen. En ik denk dat Putin zich voor kan stellen dat de etnische Russen in het oostelijke deel van Oekraïne likkebaardend hebben gekeken naar de vrijwel bloedloze en – afgezien van de internationale stampij – soepele overgang van de Krim naar Rusland. Hij geeft ze geen ongelijk. Ze zijn welkom. Anderzijds heeft Rusland – totdat het tegendeel blijkt – laten zien dat het niet uit is op annexatie of oorlog. Integendeel. De internationale gemeenschap versterkt met hun anti-Putin geblaat met name de seperatistische sentimenten onder de etnische Russen. Dat vind ik buitengewoon onverstandig. De internationale gemeenschap is samen met de Oekrainse regering bezig de zaak te laten escaleren. Terwijl elke hulpverlener weet dat het bij zo’n beginnend conflict wijs is om te de-escaleren. Nou ja, Mark Rutte pleit wel voor de-escaleren maar dan door inzet van de NAVO. NAVO, ken uw plaats denk ik dan. Veel landen spreken hun zorg uit over de Russische houding. Rusland spreekt zijn zorg uit over de op handen zijnde burgeroorlog. En terecht. Enfin, goedbeschouwd is er maar één man die de touwtjes momenteel in handen heeft en dat is Putin. Het zou geweldig zijn als Putin ondanks alle harde woorden in zijn richting zich niet laat verleiden tot harde acties maar laat zien dat hij een leider is van wereldformaat. Waardig voor een zetel in de G8.
Mijn vredesmissie zou de volgende agendapunten hebben: 1. Oekraïne betuigt spijt voor zijn houding tegenover Rusland als het gaat om de rechten in de Krim en erkent de democratische totstandkoming van de aansluiting van de Krim bij Rusland. 2. Putin roept de etnische Russen in Oekraïne op om het democratische pad te bewandelen en het gevecht te staken. 3. Oekraïne houdt een referendum over eventuele aansluiting (van het oostelijke deel) bij Rusland. 4. De internationale gemeenschap erkent de te grote broek en prijst Putin dat hij andermaal (remember: Syrië) een belangrijke rol heeft gespeeld op het wereldtoneel.