Vandaag wordt er een referendum gehouden in Schotland. Gaat het land zich afscheiden of niet? Als taalpurist grinnik ik wel even om het woord Schotland. Natuurlijk is het het land van de Schotten. Maar het aardige is dat in het woord ‘Schotland’ ook al de afscheiding van het Britse deel ligt. Het suggereert namelijk een schot tussen beide landen. En tenslotte is ‘Schotland’ het land waar een schot valt. De kogel gaat door de kerk. Eindelijk wordt Schotland onafhankelijk. Althans, als het referendum in een ‘YES’ eindigt. En daar lijkt het op.

Waarom is Schotland zo gebrand op afscheiding van het Britse deel van het eiland? Ach, eigenlijk is er niets nieuws onder de zon. Ze voelen zich miskend door hun grote broer. Regionale belangen komen niet voldoende uit de verf in de politiek ver weg in Londen. De unieke Schotse cultuur zou het best bewaard blijven in handen van een zelfstandig Schotland. Schotse waarden en normen dreigen verloren te gaan in het meer seculiere Britse optreden. Er lekt geen geld meer weg naar Londen. En dan zijn er nog de groepen die hun achterban morele argumenten geven. Gelukkig houden kerken zich dit keer grotendeels afzijdig. Op een conflict zoals in Noord-Ierland zit niemand te wachten.

Tegenstanders wijzen vooral op de economische afhankelijkheid van de Britten. 65% van de export gaat naar het Britse deel. Ook wordt de borging van de pensioenen regelmatig genoemd. En natuurlijk wordt er gehamerd op het roemruchte verleden dat het Britse eiland heeft. En de sterke British Pound. Het zou jammer zijn om Schotland te verliezen. Uiteraard sluit het Britse deel daar graag bij aan. Opeens ziet de politiek Schotland staan en reizen er parlementsleden naar Schotland af om hun verhaal te doen. Mensen over te halen tot een ‘NO’. Groot Brittannië is een machtig land dat zich afzijdig heeft weten te houden van de euro. En wat voor Groot Brittannië sterk meespeelt is dat ze qua inwoners ongeveer even groot zijn als aartsrivaal Frankrijk. En hoewel Schotland maar 5 miljoen inwoners telt zal dat net een gevoelig tikje zijn, waardoor de Britten genoegen zullen nemen met plaats 4, nog na Italië, Genoeg voor lichte maar onmiskenbare verschuivingen in de verhoudingen tussen deze landen. Groot Brittanie wordt niet beter van een ‘YES’, zover is wel duidelijk..

Maar wordt Schotland er ook beter van? Kan Schotland op eigen benen staan. Het ‘YES’ kamp betoogt dat afscheiding de Schotten er financieel op vooruit zal doen gaan. Dat Schotland genoeg olie en gas in de bodem heeft om van inkomsten verzekerd te zijn. Maar wat te denken van een Bank of Schotland die aankondigt dat ze met een ‘YES’ naar het Britse deel zullen vertrekken? Wat te denken van het feit dat die olie- en gasvoorraad slinkt? En de 1,4 biljoen euro staatsschuld van Groot Brittannie waarvan linksom of rechtsom toch wel een deel bij Schotland zal worden neergelegd, hoe anders het momenteel ook wordt voorgesteld. Dat ze met huid en haar verbonden zijn aan het Britse deel? En dat Schotland een schamele 5 miljoen inwoners kent die het dan alleen moeten gaan runnen? Met welk ander zelfstandig land hebben ze zich vergeleken? Noorwegen? Ongeveer even groot qua inwoners, maar veel rijker en dubbel qua Bruto Binnenlands Product (BBP). Denemarken? Denemarken doet het heel goed. Het BBP is de helft hoger dan in Schotland en de staatsschuld aanzienlijk lager dan in Nederland. Bovendien zit het economisch warmpjes tussen Scandinavië en Duitsland in geklemd.

Ierland dan? Nee, Schotland kan zich beter niet meten aan Ierland. Maar misschien is Ierland wel het beste meetpunt. Ook een eiland. Ook Brits geweest, maar inmiddels bijna 100 jaar onafhankelijk. Ierland was enkele tientallen jaren geleden nog het land waar de tijd had stilgestaan. Leuk voor een idyllische vakantie. Maar economisch niet echt meetellend. Net als Schotland waardeerden de mensen Ierland om de ruigheid en de echtheid. En de whisky 😉 Maar Ierland kwam opeens in ander vaarwater terecht, vond economisch gezien de weg omhoog en ging als een speer. Opeens werd Ierland geprezen en als voorbeeld gesteld voor de rest van de (Westerse) wereld. Kon niet stuk. De Ieren gingen massaal aan de hypotheek. Jammer maar helaas: toen kwam de crisis. Ierland viel van zijn voetstuk en was het tweede land na Griekenland dat om hulp moest aankloppen. Bij wie? Bij de grotere economieën van Europa. De staatsschuld ligt inmiddels gevaarlijk hoog. In 2013 bijna 124% van het BBP. Het zal jaren duren – als het al mogelijk is – voordat Ierland er weer bovenop is.

Resumerend. Ik kan me voorstellen dat de Schotten vrijheid willen. Gezien willen worden. Eigen baas willen zijn. Maar ik denk dat ze simpelweg te klein zijn en te veel in een uithoek liggen om zelfstandig verder te kunnen gaan. Mijn advies aan de Schotten: NO! Weg met de schotten!

Schot-land