Geld voor iedereen. Was het maar waar. De inkomensongelijkheid neemt wereldwijd heel snel toe. Mijn eerste reactie daarop is: ‘so what’? Waar maak je je druk om. Rijkdom zit immers niet in materie? Maar ik denk dat dit toch wel een onderwerp is om even wat aandacht aan te besteden.
Al deze dollarmiljonairs – maar evengoed de euromiljonairs hoor – laten hun vermogen jaarlijks met minstens 13% groeien. En dat terwijl jij en ik de bankrente zien verdampen naar een magere 1 a 2%. Goed, de hypotheekrente gaat ook omlaag en dat verzacht de pijn, maar toch. Hoe doen die grote jongens dat? Eigenlijk is het antwoord even makkelijk als frustrerend. Zij hebben de luxe om hun geld te gebruiken als speelgoed. Ze strooien wat naar links en naar rechts in investeringsfondsen. Sommige met een hoog risico waarop ze fors cashen maar ook fors nat kunnen gaan. En sommige met een wat lager risico, maar toch een hoog rendement. En omdat ze toch geld zat hebben zetten ze de beste vermogensbeheerders tegen vergoeding voor zich aan het werk. Soms is het risico fors, bijvoorbeeld als er geen bank te vinden is die in een project wil investeren. Dan weet je dat er een hoog risico is en dus kun je een hoge rente vragen en/of een flink aandeel in de winst. En gaat het mis? Nou ja, dan verlies je een keer 100.000 euro. Als je dat spelletje een aantal keer hebt gespeeld gaat er steeds minder mis en wordt je rendement steeds groter…
Veel jammerlijker is het gesteld met miljonairs die al hun vermogen in onroerend goed hebben zitten, want daar gaat het ontroerend fout mee. Huizen zijn minder waard geworden. Dat zullen ze merken aan de Konijnenlaan in Wassenaar, de duurste straat in Nederland waar de woningen gemiddeld 2 miljoen per stuk kosten. Althans, zodra ze de woning te koop zetten. Want zolang ze er blijven wonen is er niet zoveel aan de hand. Maar goed, als het dure pandje wel moet worden verkocht vanwege scheiding, ongeval of baanverlies dan beginnen de problemen. Minder courant dan lager geprijsde huizen. En dus moeten er al snel een paar tonnetjes af voordat het huis verkocht wordt. En zo kan het gebeuren dat een miljonair opeens in de schulden komt te zitten.
Maar goed, meestal is die waardedaling geen probleem en heeft een miljonair materieel gezien enkel luxeproblemen. Miljonairs kunnen namelijk praten in termen van nemen. Neem ik een porsche of een ferrari? Neem ik vandaag een diner in Librije of Oud Sluis? Welke blonde botox dame neem ik dan mee? In Amerika: welke president neem ik? Warren Buffet, één van de rijkste mensen op aarde en goed voor een slordige 50 miljard dollar zei het zo: ‘It could make me independent. Then I could do what I wanted to do with my life. And the biggest thing I wanted to do was work for myself’. Het gaat hem dus om I, me and myself. En het is zoals het klinkt: je wordt er hebberig van. En daar zit de kern van het probleem. Legendarisch is natuurlijk het verhaal dat Jan de Vries, de voorzitter van de raad van commissarissen van RSV vertelde. Hij liet jaren geleden per helikopter een mandje aardbeien naar zijn Schotse prive eiland vliegen. Hebberig en alles kunnen nemen wat je wilt. Denk je. Net als Koning David die dacht even Batseba te kunnen pikken, het schaapje van Uria. Die hebberigheid, die graaigeneigdheid, is een probleem. Het berooft mensen en systemen en verleidt de rest. Een gevaarlijke gedachte, dat alles met geld te koop is. En dat gaat altijd ten koste van de gewone man en met name ten koste van de meest weerlozen in de samenleving.
Gelukkig gaat er ook veel goed in dat wereldje. Ik heb lang genoeg in de non-profit sector meegelopen om te zien wat er erg goed gaat. Rijke mensen die zich er niet op laten voorstaan, maar een relatief bescheiden leven leiden en hun vrouw trouw zijn gebleven. Die overvloedig geven aan hen die het minder hebben. Wat denk je van Bill en Melinda Gates. Bill staat nog steeds op nummertje 1. van de superrijkenlijst. (Zie http://www.bloomberg.com/billionaires/2014-06-19/aaa; nummertje 200 op de lijst heeft nog steeds 7 miljard dollar vermogen…). Bill verkoopt elk jaar 80 miljoen aandelen (hij is zelfs niet meer de grootste aandeelhouder van Microsoft) en steekt de opbrengst in zijn foundation waarmee hij prachtig werk doet in Afrika. De Universiteit Twente heeft net 5,5 miljoen euro uit die Foundation gekregen voor onderzoek naar de landbouw in Azie en Afrika. Een prachtig voorbeeld!
Ik noemde net Warren Buffet, nummertje 4 op de lijst, maar ook Warren is een voorbeeld van hoe het ook kan. Hij heeft gepleit voor een rijkenbelasting. ‘We need Congress, right now, to enact a minimum tax on high incomes. I would suggest 30% of taxable income between $1 million and $ 10 million, and 35% on amounts above that’. En Warren heeft zich aangesloten bij The giving pledge. Hij roept – samen met Bill en Melinda – de rijken op om de helft van hun vermogen aan goede doelen te schenken. En hij is zelf van plan om 99% van zijn vermogen weg te geven. En zeg nou niet dat hij dan maar een schamele 500 miljoen overhoudt… 😉