De PvdA heeft 29 zetels verloren, maar dat heeft niet geleid tot groei bij de SP. Hoe kan dat? De vraag is vaak gesteld, maar nog weinig beantwoord. Als je op internet intikt ‘waarom de SP niet groeit’ dan krijg je acht redenen waarom je haar niet groeit. Leuk voor Jan Marijnissen en voor tomaten, maar ver kom je er niet mee. Waarom groeit de SP niet?
- Is dit de goede vraag? Misschien is dit wel niet zo’n goede vraag en is het meer: waarom is de SP niet harder onderuit gegaan?. Misschien heeft de SP wel heel wat voormalige PvdA stemmen getrokken en was de partij zonder die stemmen een stuk kleiner geworden. Misschien is de SP wel een excuus-keuze omdat er op links niet zo veel meer te kiezen is.
- Eenzijdig. Als je iets verder graaft dan zijn er toch voldoende argumenten te vinden. De SP was deze campagne eenzijdig gericht op de zorg. Die eenzijdigheid heeft vast veel kiezers weggejaagd.
- Partij elite. Een ander argument dat je hoort is dat de partij elitaire trekjes vertoont. Leden missen een open en sociale partijstructuur waarin de strategie samen wordt bepaald en niet door een paar partij bobo’s. Dat is een gevoelig punt voor een partij die vooral contact met ‘het volk’ wil houden. Van en met ‘het volk’ wil zijn. De SP heeft net als PvdA en CDA veel leden. In 2016 heeft de SP 2.000 leden verloren en is daarmee onder de magische grens van 40.000 leden gezakt. Groen Links stijgt en ook DENK zit in de steigers.
- Kwaliteit. Veel partijen hebben een flink aantal mensen met kaliber in de Kamers en in het land. Maar bij de SP is dat – net als bij Groen Links – dun bezaaid. Jan Marijnissen en Harry van Bommel waren goed, maar zijn allebei weg. Nou ja, we hebben Jasper van Dijk nog en Renske Leijten en Lilian – dochter-van. Maar geen Dijsselbloem of Frits Bolkestein of Carola Schouten of Piet Hein Donner. Dat is toch een ander kaliber.
- Zuiden. Het SP is toch vooral iets voor en van het zuiden. De zachte g mensen. Beetje sappig, beetje bourgondisch, gul en vooral Oss-ig. Weliswaar hebben de Groningers met hun bodemproblemen een stap van de PvdA naar SP gemaakt, maar in 2012 kleurde het hele Noorden nog PvdA-rood, terwijl in 2017 niet meer dan een mager aardbevingsgebiedje SP-rood kleurt.
- Jan Marijnissen factor. De SP is met name groot geworden door Jan Marijnissen. Even leek het erop dat Emile Roemer de partij tot grote hoogte zou brengen maar de 25 zetels van Jan Marijnissen heeft hij nooit meer gehaald. Toch leek Emile Roemer het als gemoedelijke volksheld en voormalig leraar-voor-de-klas goed te doen. Eindelijk een man van het volk. Maar Emile blijft wat steken, komt niet verder, blinkt en bruist niet meer. Het zou me niet verbazen als hij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 nog wil meemaken en daarna plaats maakt voor een opvolger.
- Tegenpartij. Dat heeft ook wat te maken met het imago van de partij. De SP heeft zich jarenlang geprofileerd als tegenpartij. Dat werkt als je vakbondspartij wilt zijn en als er iets is om tegen te zijn. Als je klein en scherp wilt zijn. Maar niet als je de derde partij van Nederland wordt. Niet als je mensen perspectief en toekomst wilt bieden. En dus koos de SP onder Jan Marijnissen voor een drastische koerswijziging. Opeens kwam ‘stem voor’ ‘nu wij’ ‘nu SP’ op de borden met een mooi resultaat. Er werd weer nieuw elan gevonden. Inmiddels zijn we terug bij af. Ik hoor maar weinig meer waar de SP voor is. Ze zijn een beetje in de versukkeling geraakt.
- Individualisering. Jan Marijnissen denkt dat de toegenomen individualisering ertoe leidt dat de linkse partijen samen minder kiezers trekken. Een interessant punt. Alsof individualisme en links niet goed samengaan. Dat is wel iets om over na te denken. Mensen aan de onderkant van de samenleving zijn er nog steeds, maar is het inderdaad zo dat de bewogenheid voor deze mensen afneemt? Jan kon nog wel eens gelijk hebben. Geen fijne conclusie.
Ik vind het jammer dat de SP wat klein blijft. De SP is een volks- en arbeiderspartij op links en daar hebben we nog maar weinig van in Nederland. Groen Links is dan toch net even wat anders omdat hun linksheid vooral door opwindende duurzaamheidsidealen wordt gevoed. De SP mobiliseert ongenoegen en geeft stem aan de oppositie. Van dat soort hebben in Nederland eigenlijk alleen SP en PVV. En ik heb liever dat de mensen dan bij de SP aansluiten dan bij de PVV. Hup SP!