Veel ophef deze week over VVD-Kamerlid René Leegte in de trein op de terugweg vanuit Groningen over de telefoon hele andere dingen zei over de gaswinning dan het officiële VVD-geluid. De rapen waren gaar en Leegte werd het woordvoerderschap ontnomen. En read my lips, als deze discussie nog verder wordt gevoerd in Den Haag kan het hem ook nog een keer de kop kosten als VVD Kamerlid. Een paar punten ter overweging.

1. De VVD-fractie heeft er alle belang bij om de rijen gesloten te houden. De ploeg Rutte is goed op stoom. Heeft de PvdA volledig in de tang. We ruiken overal in het land een liberale koers met de economische crisis als glijmiddel. De VVD is klaar voor de verkiezingen. Ze doen het dan wel niet zo goed in de peilingen, maar Mark Rutte is een vaardig spreker die goed kan uitleggen waarom het zo moet. Dus het kan zomaar zo zijn dat de VVD nog wat terug komt in de peilingen. Met name omdat er niet echt een alternatief is. Of je zou al op D66, CDA of PVV moeten gaan stemmen. Maar D66 en PVV zijn afgezien van hun leiders een lege huls en het CDA heeft nog steeds geen profiel op de banden. PvdA en SP is al helemaal geen keuze. Allebei hebben ze een uit de hand gelopen bloedneus. Rood is voorbij. Dus dan toch maar VVD voor de meerderheid van het Nederlandse volk zou je denken. En dat betekent dat de VVD zich nu absoluut geen interne brandjes kan veroorloven. (bijna) alles onder controle en dan nu die Leegte…! Vandaar die forse corrigerende tik.

2. Had René Leegte zijn hart maar gelucht in het telefoontje. Dat hij het maar knap lastig vond dat hij de kastanjes uit het vuur moest halen tegenover grimmige Groningers. Dat hij er ook niet op zit te wachten dat er nog meer scheuren in Groningse huizen ontstaan. Iets van zijn compassie met het volk. Dat. Maar daar ging het telefoontje niet over. Het telefoontje ging er over hoe je Groningers kunt pappen, de media kunt ontlopen, gasinkomsten kunt blijven cashen en de PvdA een hak kunt zetten. Dat had hij blijkbaar geleerd in de tijd dat hij PR-man was. Het is goed dat dit gedrag naar buiten komt. Dat de VVD in Den Haag blijkbaar hele andere afwegingen maakt dan dat ze in Groningen vertelt. Er wordt met twee tongen gesproken. Dit keer geen Snowden die dat naar buiten brengt, maar een onzorgvuldig telefoontje.

3. René Leegte schaamt zich niet voor dit gedrag. Hij geeft toe dat het een stomme fout was. Dat hij even zijn hersens had moeten gebruiken voordat hij in de trein ging bellen. Kijk, dat vind ik nog het ergste van het geheel. Dat hij geen schuld erkent. Dat hij zich niet schaamt voor zijn leugens, maar dat hij zich schaamt voor zijn onnadenkendheid. Ten diepste typeert dat een verschuiving die breder waarneembaar is in Nederland, namelijk van schuldcultuur naar schaamtecultuur. De schuldcultuur gaat uit van goed en fout, van normen en waarden. Als die worden overtreden dan heb je schuld en beken je schuld. Dat is ons ‘calvinistische’ Nederlandse gedachtegoed, waar Nederland eeuwenlang op heeft geteerd en waar PVV, CDA, CU en SGP terecht graag naar verwijzen. Daar tegenover staat een schaamtecultuur. Binnen de schaamtecultuur is niets op zichzelf verwerpelijk. Pas als het op een kwalijke manier in het daglicht komt is er schaamte door eerlies. René Leegte schaamt zich voor het feit dat zijn gedrag zijn naïviteit blootlegt en de dubbele agenda van zijn VVD blootlegt. René – en ook bv een Jos van Rey – heeft schaamte over zichzelf en zijn VVD-familie gebracht. Vervelend en ongemakkelijk dat het allemaal zo op straat ligt. Maar geen reden om te stoppen met de politiek. Hetzelfde vind je in culturen van allochtonen waarmee de VVD zo weinig op heeft, maar waarmee ze inmiddels op dit punt dus veel gemeen hebben.

4. Leegte. Typerender kan het niet. Zijn naam is één grote onderstreping voor wat hier gebeurt. Leegte in de manier waarop de VVD politiek bedrijft. Leegte in de manier waarop René reageert. Leegte als het gaat om de Groningers die zich genept voelen waar ze bij staan. Maar in Den Haag geldt maar uiteindelijk maar één leegte en dat is het moment dat er geen gas meer is om de staatskas te spekken. Voor dat doel wordt geen middel geschuwd.

Leegte