‘Ik was een vreemdeling en jullie namen me op’. Dat zei Jezus. Heb jij op dit moment ook ergens last van die uitspraak? Kriebelt hij een beetje daar ergens rond je hart? Now we are speaking…
Vreemdelingen, autochtonen, vluchtelingen, buitenlanders. Je kunt het haast niet missen. Uit Syrië, uit Afghanistan, uit Somalië, uit Eritrea. Via Turkije bereiken ze Griekse eilanden als Kos en Lesbos. Via Libië wagen ze de oversteek naar het Italiaanse Lampedusa. En op doorreis door Europa proberen ze via Calais massaal Engeland te bereiken. Groter en indringender dan ooit zou ik haast zeggen. En wat doen wij, Europeanen? We weten het eigenlijk niet. Zijn wat ambivalent. We bouwen hekken, steken miljoenen in het voorkomen van de oversteek vanuit Libië, vanuit Calais. Waar we anders altijd zo goed zijn in het regelen, ordenen en oplossen van problemen is het vluchtelingenprobleem vooral lastig. Hinderlijk. Eigenlijk willen we er geen aandacht aan besteden. Kost alleen maar geld en energie en je wint er niks mee. Tegelijkertijd is het een riskant dossier. Want geen enkele regeringspartij wil verdrinkende vluchtelingen of onmenselijk volgestampte stadions op zijn CV hebben staan. En dus kiezen we dit jaar voor het opnemen van een paar vluchtelingen, iets meer dan 2.000.
Ik hou er rekening mee dat we over 10 jaar met enige weemoed terugdenken aan dit moment. De vluchtelingen klotsten zachtjes tegen onze kaden. En wij konden vanuit onze leunstoel dat gulle gebaar van 2.000 doen. We voelden ons zo onafhankelijk. Zo verheven boven al dat overschot dat als rotte vis op onze stranden aanspoelde. ‘Man, ga naar huis en kleed je warm. Wat zoek je hier. Onze centen zeker. Lekker profiteren van onze rijkdom en dan een uitkering opstrijken en je vrouw en 10 kinderen even later over laten komen’ dachten we. Ik had ook van die gedachten. Ze waren niet welkom en riepen om vergeving, die gedachten. Maar evengoed drongen ze zich op. Ik ben ooit in de positie geweest dat ik bij een goed draaiend bedrijf werkte. We deden het goed en hadden heel wat mensen in dienst. Onze concullega was een veel kleiner bedrijf met veel minder te besteden. Als we trainingen verzorgden dan namen we hun medewerkers daar gewoon in mee. Vanuit een gulle hautaine houding van wij zijn groot en jullie zijn klein. Kijk ons eens even aardig zijn. Totdat onze geldschieter ophield te schieten en de rollen omdraaiden. Daar moet ik nu even aan denken.
Want stel dat Nederland te maken krijgt met die vloedgolf die precies verkeerd op onze kust valt? Stel dat iets van het ‘Almere’ van Renate Dorresteijn werkelijkheid wordt? Stel dat wij dan massaal de grens over vluchten naar de hoger liggende landen? Wat verwachten we dan voor houding bij de Belgen, de Duitsers, de Engelsen? Of stel dat de wereld zich nog even wat verder door ontwikkelt. De BRIC landen worden rijker en rijker. China is niet langer van plan de schulden van de VS te financieren en draait de kraan dicht, terwijl de Russen het gas afsluiten. Stel dat we China en India noodgedwongen een meerderheidsbelang in al onze relevante bedrijven moeten gunnen en zij met hun eisen van onderwerping komen. Stel dat de Afrikanen leren om te gaan met hun grondstoffen en deze schaarse goederen duur aan de wereld gaan verkopen. Wat dan? Dan kunnen de rollen zomaar omgedraaid worden. Net als ik destijds zakelijk merkte. Op dat moment kun je maar beter voorbereid zijn. Door harde woorden over vluchtelingen achterwege te laten. Door vriendschappen te sluiten met opkomende werelden. Door liefdevol te zijn, ook al is het een spel met de onrechtvaardige mammon.
Dat is Nederland, dat is de wereld. En ik? Hoe ga ik om met de vluchtelingen stroom? Ik las dat Krijn de Jong, medewerker van Tot Heil des Volks, een Koerdische vluchteling heeft opgenomen in hun huis in Urk. Is dat iets voor ons? Aanmelden is heel makkelijk. Een mailtje is voldoende. Zo geregeld. Maar er zijn ook wolken aan de horizon. Zowel Inlia als VluchtelingenWerk Nederland plaatst kanttekeningen bij de opvang door particulieren. Zij vinden dat burgers een risico nemen. ‘Veel asielzoekers worstelen met trauma’s. Er zijn psychiatrische patiënten bij die medicatie nodig hebben. Ze zijn een risico voor zichzelf en hun omgeving en hebben dus professionele hulp nodig’, zegt John van Tilborg van Inlia. De woordvoerder van VluchtelingenWerk: ‘Ik zou zeggen: bezint eer ge begint.’ Kijk, als we nou met z’n tweeën waren zoals Krijjn dan was het een ander verhaal. Al zou ik het dan nog ongemakkelijk vinden. Want je weet niet wat je in huis haalt he. Mn spullen daar ben ik niet zo bang voor. Maar ik wil toch wel heel graag oud worden met mijn lieve vrouw naast me. En dus zorgt de uitspraak van Jezus nog steeds voor wat heilzaam ongemak. Niet verkeerd om over Zijn woorden na te denken. Ach, ik denk dat je het maar het beste aan Hem zelf kunt vragen: ‘Heer, hier ben ik met mijn gezin, mijn situatie. Wat mag ik voor U doen’?