Eén voor één nemen de oude politieke partijen afscheid van hun relevantie in de landelijke politiek. Eerder schreef ik al stukken over de aftocht van CDA (artikel: CDA doolt rond), VVD (hoe verder met de VVD) en PvdA (Doei PvdA, doei links Nederland). Allemaal gesneuveld in hun afnemende relevantie. Ze zijn voorbij. De afgelopen maand is de D66 daar bij gekomen. D66 leunde de laatste jaren sterk op Alexander Pechtold. Een vertrouwde kop met een goed verhaal. Een uitstekend vakman. Maar hij ging flink de mist in op persoonlijk gebied door de manier waarop hij met zijn ex-vriendin Anne Lok omging en zit nu volop in de problemen. De ministers Wouter Koolmees, Sigrid Kaag en Kajsa Ollongren zijn kundig en doen het goed, maar hebben nog niet de statuur van Pechtold. Links soep voor D66, dat zullen ze vandaag op het D66 congres ook wel onderkennen. Benieuwd of ze zich massaal achter Pechtold blijven scharen. Denk het wel. Gisteren schreef het NRC al over D66 als het zorgenkindje van het kabinet. Maurice de Hond peilde op 9 september dat D66 met 8 zetels verlies op 11 uitkomt. Ook VVD (-6) en CDA (-8) hebben vertrouwen verloren. De ChristenUnie boekt als enige winst (+1). En ik kan het niet vaak genoeg herhalen: ik ben niet blij met al die gesneuvelden.
Met de komende provinciale verkiezingen in aantocht heeft Nederland naast de ChristenUnie en de SGP een niet-christelijk alternatief nodig. Een partij die niet een issue bedient zoals Denk, 50+ en PvdD. Die niet een extreme flank zoekt zoals PVV, FvD en SP. Groen Links doet het op links met het charisma van Jesse Klaver weliswaar goed in de peilingen (+3, één na grootste partij), maar heeft als partij weinig bestuurservaring. Van de 380 gemeenten in Nederland zijn er maar 9 Groen Links burgemeesters en zijn pas dit jaar wat opgeschoven als het om deelname aan het college gaat: van 67 naar 94 gemeenten. Nog steeds maar 25%. Ook het aantal gedeputeerden in de Provinciale Staten moet nog op stoom komen. Nu zijn het er 30 op 570 totaal. Dus zo’n 5%. Niet genoeg.
Op rechts doet de VVD een goede poging overeind te blijven en als de geruchten over het vertrek van Mark Rutte naar Europa nog wat onder de pet gehouden kunnen worden dan denk ik dat de VVD weer aardig tot goed zal scoren. Toch is de situatie met name op rechts wankel. Thierry Baudet van FvD doet het enorm goed in de peilingen. Hij zou van de huidige 2 zetels naar maar liefst 16 zetels gaan en gedeelde derde partij van Nederland worden. De PVV verliest 4 zetels, waarschijnlijk aan FvD, maar met 16 zetels nog steeds gedeelde derde plaats. Samen vormen FvD en PVV een massief blok van 32 rechtse zetels. Samen groter dan de VVD. Dat betekent dat het extreme geluid van rechts het meer gematigde rechtse geluid overstemt.
Terwijl ik een wielrenner net ‘naar rechts’ hoor roepen, denk ik dat Nederland die kant niet op moet. Het wordt tijd dat de politiek en de kiezer daar wat aan doen, zodat rechts niet nog verder uit de hand loopt. Zoals het er nu uit ziet zullen GroenLinks en VVD samen zo goed en zo kwaad als het gaat wat van het midden moeten vullen met samenhang, wijsheid, liefde, betrokkenheid. Nederland heeft het nodig dat meerderheden ruimte geven aan minderheden. Ik ben heel blij dat de ChristenUnie daar invulling aan geeft en het goed doet. Dat de ministers Carola Schouten en Arie Slob veel vertrouwen genieten. Meerdere keren stonden ze bovenaan lijstjes van meest te vertrouwen politici. In het onderzoek van Eenvandaag tijdens Prinsjesdag zelfs op plek 1 en 2. Maar nogmaals, ook niet-christelijk Nederland heeft body nodig in het gematigde midden. Op naar de verkiezingen!